DeSouza
New member
Ege Doğaç Erdoğan – ABD, 1940’lı yılların başında Manhattan Projesi kod ismi altında ve büyük kapalılık ortasında nükleer gücü silah haline getirebilecek çalışmalarda bulunur. 1945’de Hiroshima ve Nagasaki’ye atılan atom bombaları tarihin akışını değiştirir. Bu kadar muazzam güçte bir silaha sahip olmak milletlerarası istikrarları temelinden sarsar. II. Dünya Savaşı daha sonrası galip ülkelerden bir oburu Sovyetler Birliği bu yeni teknolojiyi edinmek uğruna hummalı casusluk faaliyetlerine girer. 1950’de İngiltere’de fizikçi Klaus Fuchs’un tutuklanmasıyla başlayan soruşturmalar kararında projenin başından beri Sovyetler’e bilgi akışı sağlandığı ortaya çıkar. Komünizme duydukları sempati niçiniyle istekli olarak Ruslar için casusluk yapan Ethel ve Julius Rosenberg 1953’te idam edilirler. Sovyetler Birliği’nin 1949’da birinci nükleer testini yapmasıyla bir arada iki kutuplu bir dünya tertibi kurulmuş; Soğuk Savaş başlamıştır.
Günümüze gelecek olursak ABD ve Çin içinde yeni bir soğuk savaşın başlangıç etaplarında olduğumuzu söyleyebiliriz. Dünyanın artık ‘yeni petrolü’ yarı iletken çipler (semiconductor chips). Geçenh yıl pek fazla gündeme gelmese de ABD’de fazlaca değerli bir yasa yürürlüğe girdi: ‘The CHIPS Act’. ABD yarı iletken çip üreticilerine tam 52.7 milyar dolarlık bir teşvik bütçesi ayırdı. Yasanın en can alıcı kısmı ise Çin’e yarıiletken çip tekonolojileri hakkında ‘know how’ transferinin, ve Çin’de bu çiplerin üretiminin yasaklanması. Savunma ve silah sistemlerinin yanı sıra elektronik her eserde kullanılan yarı iletken çipler ulusal güvenlik sorunu olarak görülüyor. Pandemi periyodunda bunun ne kadar hayati bir bahis olduğunu yaşanan çip kıtlığıyla deneyimlemiş oldu dünya. Araba dalı sekteye uğradı, hatta kimi araçlar içlerine elektronik özellikler daha sonradan eklenme kelamı verilerek satıldı. Artık çip tedarik sorunu büyük ölçüde ortadan kalktı fakat ülkeler alnı sorunu yaşamamamak için önlem almaya çalışıyorlar. 1990’da global çapta yarı iletken çip üretiminin yüzde 37’sine sahip olan ABD’de bu oran yüzde 12’lere kadar gerilemiş durumda. Tayvan yüzde 64.5 ile açık orta başkan. Bu yüzden ABD artık yalnızca yazılıma değil, ‘hardware’ üretimine de odaklanmış vaziyette.
Nancy Pelosi Temsilciler Meclisi Lideri iken Tayvan ziyaretinde dünyanın en büyük yarı iletken çip üreticisi Taiwan Semiconductor Manufacturing Corporation (TSMC) İdare Heyeti Lideri Mark Lui ile görüşmeyi ihmal etmedi. TSMC, Apple, Qualcomm ve Nvidia üzere mikroçip muhtaçlığı duyan şirketler için imalat yapıyor. En gelişmiş teknolojiye sahip 5 nanometrelik yarı iletken çip üretebilen yalnızca iki şirketten biri (diğeri Samsung). Küçük bir ada olan Tayvan’ın hayli ehemmiyet taşımasının en değerli sebeplerinden biri de bu. Çin ile birleşirse ABD ve Batı’nın ulusal çıkarlarına büyük bir darbe vurulacağı aşikar. Gelişen teknoloji artık bir tuşla karşı tarafın tüm savunma düzeneklerini saf dışı bırakma imkanı sunma potansiyeline sahip. Nükleer silahlanma yarışı yerine, çip üretimi bilgisi ve teknolojisine sahip olma yarışının temelini oluşturduğu yeni bir soğuk savaşın başlangıcına tanıklık ediyoruz.
Güvenlik açığı
İzmir İktisat Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç.Dr Sıtkı Egeli yarı iletken çiplerin üretim kademesinde arka niyetli müdahelelere maruz kalabileceğini tabir ediyor. Egeli’ye göre: “İsrail’in 2007’de Suriye’nin Deyrizor kentindeki nükleer reaktörü bombalaması esnasında Suriye hava savunma sistemlerinin çalışmamasının, sistemdeki yarı iletken çiplere üretim kademesinde müdahalede bulunulduğu kuşkusunu uyandırmıştı. Yarı iletken çiplerin üretiminin yalnızca bir kaç ülkede yapılıyor olması bu teknolojiye sahip olmayan ülkeler için bir ulusal güvenlik tehdidi teşkil edebilir”. 2009 yılında New York Times’da John Markoff tarafınca kaleme alınmış bir makale de Pentagon’un ‘hardware’ ekipmanları içine gizlenmiş berbat niyetli müdahalelerin savaş anında ülkenin karşılaşabileceği en önemli tehlikelerden biri olarak gördüğünün altını çiziyor.
‘İdeolojiler yerini teknolojiye bıraktı’
FEV Havacılık Teknolojileri Genel Müdür Yardımcısı, savunma ve güvenlik araştırmacısı Arda Mevlütoğlu yarı iletkenlerin ömrün her alanında yer aldığına dikkat çekerek, ABD ile Çin içindeki yarı iletken rekabeti bir müddetdir artmıştı. Kısa müddet evvel de ABD, Çinli firmalara karşı geniş çaplı ihracat denetim sistemleri uygulamaya başladı. Bu sonucun arkasında ticari, teknolojik ve askeri rekabet yatıyor. Ayrıyeten bir öbür bakış açısından şu yorumu yapmak mümkün: 20’nci yüzyılda global kutuplaşma ve rekabet ideolojiler üzerinden idi. Bu yüzyılda ise teknoloji ve ticaret üzerinden tanımlanacak” dedi.
Günümüze gelecek olursak ABD ve Çin içinde yeni bir soğuk savaşın başlangıç etaplarında olduğumuzu söyleyebiliriz. Dünyanın artık ‘yeni petrolü’ yarı iletken çipler (semiconductor chips). Geçenh yıl pek fazla gündeme gelmese de ABD’de fazlaca değerli bir yasa yürürlüğe girdi: ‘The CHIPS Act’. ABD yarı iletken çip üreticilerine tam 52.7 milyar dolarlık bir teşvik bütçesi ayırdı. Yasanın en can alıcı kısmı ise Çin’e yarıiletken çip tekonolojileri hakkında ‘know how’ transferinin, ve Çin’de bu çiplerin üretiminin yasaklanması. Savunma ve silah sistemlerinin yanı sıra elektronik her eserde kullanılan yarı iletken çipler ulusal güvenlik sorunu olarak görülüyor. Pandemi periyodunda bunun ne kadar hayati bir bahis olduğunu yaşanan çip kıtlığıyla deneyimlemiş oldu dünya. Araba dalı sekteye uğradı, hatta kimi araçlar içlerine elektronik özellikler daha sonradan eklenme kelamı verilerek satıldı. Artık çip tedarik sorunu büyük ölçüde ortadan kalktı fakat ülkeler alnı sorunu yaşamamamak için önlem almaya çalışıyorlar. 1990’da global çapta yarı iletken çip üretiminin yüzde 37’sine sahip olan ABD’de bu oran yüzde 12’lere kadar gerilemiş durumda. Tayvan yüzde 64.5 ile açık orta başkan. Bu yüzden ABD artık yalnızca yazılıma değil, ‘hardware’ üretimine de odaklanmış vaziyette.
Nancy Pelosi Temsilciler Meclisi Lideri iken Tayvan ziyaretinde dünyanın en büyük yarı iletken çip üreticisi Taiwan Semiconductor Manufacturing Corporation (TSMC) İdare Heyeti Lideri Mark Lui ile görüşmeyi ihmal etmedi. TSMC, Apple, Qualcomm ve Nvidia üzere mikroçip muhtaçlığı duyan şirketler için imalat yapıyor. En gelişmiş teknolojiye sahip 5 nanometrelik yarı iletken çip üretebilen yalnızca iki şirketten biri (diğeri Samsung). Küçük bir ada olan Tayvan’ın hayli ehemmiyet taşımasının en değerli sebeplerinden biri de bu. Çin ile birleşirse ABD ve Batı’nın ulusal çıkarlarına büyük bir darbe vurulacağı aşikar. Gelişen teknoloji artık bir tuşla karşı tarafın tüm savunma düzeneklerini saf dışı bırakma imkanı sunma potansiyeline sahip. Nükleer silahlanma yarışı yerine, çip üretimi bilgisi ve teknolojisine sahip olma yarışının temelini oluşturduğu yeni bir soğuk savaşın başlangıcına tanıklık ediyoruz.
Güvenlik açığı
İzmir İktisat Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç.Dr Sıtkı Egeli yarı iletken çiplerin üretim kademesinde arka niyetli müdahelelere maruz kalabileceğini tabir ediyor. Egeli’ye göre: “İsrail’in 2007’de Suriye’nin Deyrizor kentindeki nükleer reaktörü bombalaması esnasında Suriye hava savunma sistemlerinin çalışmamasının, sistemdeki yarı iletken çiplere üretim kademesinde müdahalede bulunulduğu kuşkusunu uyandırmıştı. Yarı iletken çiplerin üretiminin yalnızca bir kaç ülkede yapılıyor olması bu teknolojiye sahip olmayan ülkeler için bir ulusal güvenlik tehdidi teşkil edebilir”. 2009 yılında New York Times’da John Markoff tarafınca kaleme alınmış bir makale de Pentagon’un ‘hardware’ ekipmanları içine gizlenmiş berbat niyetli müdahalelerin savaş anında ülkenin karşılaşabileceği en önemli tehlikelerden biri olarak gördüğünün altını çiziyor.
‘İdeolojiler yerini teknolojiye bıraktı’
FEV Havacılık Teknolojileri Genel Müdür Yardımcısı, savunma ve güvenlik araştırmacısı Arda Mevlütoğlu yarı iletkenlerin ömrün her alanında yer aldığına dikkat çekerek, ABD ile Çin içindeki yarı iletken rekabeti bir müddetdir artmıştı. Kısa müddet evvel de ABD, Çinli firmalara karşı geniş çaplı ihracat denetim sistemleri uygulamaya başladı. Bu sonucun arkasında ticari, teknolojik ve askeri rekabet yatıyor. Ayrıyeten bir öbür bakış açısından şu yorumu yapmak mümkün: 20’nci yüzyılda global kutuplaşma ve rekabet ideolojiler üzerinden idi. Bu yüzyılda ise teknoloji ve ticaret üzerinden tanımlanacak” dedi.