Hangi sivrisinekler hastalık bulaştırabilir?

[Muqe]

İklim değişikliğinin bir sonucu olarak sivrisinekler, gelecekte Almanya’da Batı Nil humması veya Chikungunya humması gibi tropikal hastalıkları bulaştırabilir. Bunun nedeni kaplan sivrisineği gibi tanıtılan türlerin yayılmasıdır. Ancak bazı yerli türler gelecekte egzotik virüsleri daha sık bulaştırabilir. Genel Bakış:

Adi sivrisinek (Culex pipiens)

Bir Culex pipiens sivrisineği eski bir buzhanenin tavanından sarkarken görülebilir.

© Kaynak: Patrick Pleul/dpa-Zentralbild/dp


İskandinav ev sivrisineği olarak da bilinen sıradan sivrisinek, Almanya’daki en yaygın sivrisinek türlerinden biridir. Kahverengi, yaklaşık üç ila altı milimetre uzunluğunda, dar kanatları ve uzun bacakları vardır. Çoğu durumda, sıradan ev sivrisineğinin ısırığı sadece kaşıntıya neden olur. Bununla birlikte, tropikal bir viral hastalık olan Batı Nil ateşinin olası bir taşıyıcısıdır. Bir sivrisinek virüsü taşıyan göçmen kuşları ısırırsa, insanlara veya atlara patojen bulaştırabilir.


Culex pipiens çok yaygın olmasına rağmen, sadece birkaç vaka bildirilmiştir. Ancak uzmanlar, Batı Nil ateşinin gelecekte Almanya’da daha sık görülebileceğinden endişe ediyor. Bunun bir nedeni iklim değişikliğidir: daha yüksek sıcaklıklarda virüsün sivrisineklerde çoğalması daha kolaydır. Bu aynı zamanda insanların bir ısırık yoluyla enfekte olma olasılığını da artırır. Deneyler, Culex pipiens’in teorik olarak Rift Valley humması gibi diğer tropikal virüsleri de bulaştırabileceğini göstermiştir. Burada da olasılık iklim koşullarına bağlı, şimdiye kadar Rift Vadisi humması sadece Afrika’da ve Arap Yarımadası’nda meydana geldi.

Asya kaplan sivrisineği (Aedes albopictus)

Asya kaplan sivrisineği Aedes albopictus Almanya’da da yayılıyor.

© Kaynak: imago görüntüleri/UIG


Büyüklüğü on milimetreye kadar ulaşabilen kaplan sivrisineği, adını tipik işaretlerine borçludur: simsiyahtır ve bacaklarında ve vücudunda beyaz çizgiler vardır. Aedes albopictus, Almanya’da istilacı bir tür olarak kabul edilir. Başlangıçta yalnızca Çin, Japonya ve Güney Kore’ye özgüydü, ancak şimdi Avrupa’nın bir dizi sıcak bölgesine de yerleşti. Almanya’da Asya kaplan sivrisineği şimdiye kadar Hesse, Baden-Württemberg, Bavyera, Rheinland-Palatinate, Thüringen ve Berlin’de belirli bölgelerde bulunmuştur.

Asya kaplan sivrisineği, daha sıcak ülkelerde Zika virüsü, Chikungunya virüsü, Dang virüsü ve Batı Nil virüsü gibi tropikal hastalıkları bulaştırabilir. Robert Koch Enstitüsü’ne göre, Almanya’da böyle bir vaka bilinmiyor. Asya kaplan sivrisineğinin on yıllardır ortalıkta dolaştığı güney Avrupa’da bile, bu egzotik hastalıklara normalde rastlanmaz.


Bununla birlikte, sivrisinekler virüsleri enfekte olmuş gezginlerden diğer insanlara bulaştırabilirler, bu da RKI’ye göre son yıllarda Güney Avrupa’da daha küçük virüs salgınlarına yol açmıştır. Enstitü, bazı durumlarda Chikungunya virüsünün enfekte gezginlerden Almanya’daki diğer insanlara da bulaşabileceğini umuyor. Ancak yerli türlerle karşılaştırıldığında, kaplan sivrisineği ülkemizde hala nispeten nadirdir. Kaplan sivrisineğinin yayılımı izleniyor ve kontrol önlemleriyle Almanya içinde daha fazla yayılmasını önlemek için girişimlerde bulunuluyor.

Asya çalı sivrisineği (Aedes japonicus)

Asya çalı sivrisineği Aedes japonicus, Almanya’daki iklime zaten iyi uyum sağlamıştır.

© Kaynak: James Gathany


Asya çalı sivrisineği, görünüş ve boyut olarak Asya kaplan sivrisineğine benzer. Bununla birlikte, biraz daha hafiftir, karın ve bacaklarda gümüşi beyaz çizgili kahverengi ila siyah-kahverengi bir renge sahiptir. Aedes japonicus aslen Doğu Asya’dan gelir, ancak Almanya’daki iklime iyi uyum sağlamıştır ve ülkenin büyük bölgelerinde yaygındır. Aedes japonicus mutlaka yüksek sıcaklıklara bağlı değildir – daha fazla ısınma muhtemelen çalı sivrisineklerinin üremesini yavaşlatabilir.

Teorik olarak, Asya çalı sivrisineği, dang humması, Japon ensefaliti veya Batı Nil humması gibi tropikal viral hastalıkları da bulaştırabilir. Ancak virüsler, soğuk sıcaklıklara böceklerden daha az adapte olmuştur. Şimdiye kadar Almanya’da büyük bir tehlike varsayılmadı.

Sıtma sivrisinekleri (Anopheles)

Kenya’daki Tıbbi Araştırma Enstitüsü (KEMRI) laboratuvarındaki sıtma sivrisinekleri.

© Kaynak: Sven Torfinn/DSÖ/dpa


Birkaç farklı Anopheles sivrisineği, sıtmaya neden olan Plasmodium parazitini bulaştırabilir. Almanya’da patojenin ve dolayısıyla hastalığın ortadan kaldırıldığı kabul edilirken, Anopheles sivrisinekleri hala bu ülkeye özgüdür. Örneğin Almanya’da, altı milimetreye kadar koyu gri bir sivrisinek olan sıtmayı teorik olarak bulaştırabilen Anopheles plumbeus türü yaygındır. Anopheles sivrisineğinin aksine, Plasmodium patojeni artık sadece sıcak ülkelerde bulunuyor. Ancak uzmanlar, Anopheles sivrisineklerinin oluşumunu izlemeye devam etmeyi tavsiye ediyor: İklim koşulları değişmeye devam ederse, sıtma patojeni Almanya’ya geri dönebilir ve Anopheles sivrisinekleri tarafından oraya bulaşabilir.