DeSouza
New member
Kubbe geçişi ve taşıyıcı sistem özellikleriyle mimarlık tarihinde değerli bir dönüm noktası olarak kabul edilen İstanbul’un incilerinden Ayasofya tarihten bugüne kadar yapısal açıdan biroldukca defa değişime uğradı. Bizans İmparatoru I. Justinianus tarafınca 532-537 yılları içinde İstanbul’un tarihi yarımadasındaki eski kent merkezine inşa ettirilen yapı, 1453 yılında İstanbul’un Osmanlılar tarafınca fethedilmesinden daha sonra Fatih Sultan Mehmet tarafınca mescide dönüştürüldü. 1935 yılından 2020’ye kadar müze olarak hizmet veren yapı 2020 yılında tekrar cami statüsü kazandı. Önce ahşap sonrasındasında dünyanın dört bir yanından kıymetli taşlarla inşa edilen yapı, yaklaşık 1600 yıldan fazla bir müddetdir tüm görkemiyle ayakta. Megakentte yaşanan bir fazlaca zelzeleyle devir periyot hasar alsa da Mimar Sinan tarafınca gerçekleştirilen güçlendirme çalışmalarıyla geçmişin ihtişamını günümüze taşımaya devam ediyor. Ayasofya’yı eşsiz yapan izler ise yapının duvarlarında ziyaretçiler tarafınca keşfedilmeyi bekliyor.
VİKİNG KUMANDANINDAN ‘DEV KENT’E MESAJ
2020’nin ekim ayında İstanbul’daki Küçükçekmece Gölü yakınlarında yapılan hafriyat çalışmalarında Bathonea Antik Liman Kenti’nde hayatış ve 10’uncü yüzyılda ömrünü kaybetmiş birinin cesediyle karşılaşıldı. 1.60 uzunluğunda ve 20’li yaşlarında bir erkeğe ilişkin olduğu saptanan bu vücut üzerinde Vikingleri sembolize eden dövmeler bulundu. Yapılan araştırmalar sonucunda Vikinglerin İstanbul’a göç ettiği, içlerinden kimilerinin güçlü kimilerinin ise yoksul bir hayat sürdüğü ortaya çıktı.
Dünya tarihinde birfazlaca insanı büyüleyen Ayasofya ve İstanbul herkes üzere Vikingleri de derinden etkiliyordu. Bu bireylerden biri de Viking kumandanı Halvdan’dı. İstanbul’a ‘dev şehir’ manasına gelen ‘Miklagard’ ismini veren kumandan Halvdan, Ayasofya’yı ziyaret etti ve büyülendiği yapıya kendinden bir iz bırakmak istedi. Yapının mermerine “Halvdan buradaydı” manasına gelen Eski Norsça bir yazı kazıdı. Mermere kazınan yazının üstünden yıllar geçmiş olsa dahi birinci günkü üzere yerini koruyor.
‘YAPININ ÖZGÜN DOKUSUNA ZİYAN VERİLDİ’
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Fırat Diker, Viking kumandanı Halvdan’ın kazıdığı yazının bir vandalizm örneği olduğuna dikkat çekti. Prof. Dr. Hasan Fırat Diker, “Vikinglerin bıraktığı izler aslında yapıldıkları devir için uygunsuz müdahalelerdir ve yapının özgün dokusuna ziyan verdiği için vandalizmin konusudur. Ortadan geçen vakit bu izlere tarihi bir evrak niteliği kazandırmıştır. Yapı bünyesinde bunun üzere farklı devirlere ilişkin vandalist izler de mevcuttur” dedi.
‘HENRICUS DANDOLO’NUN İSMİ YAZIYOR’
Ayasofya bütün gizemini sadece duvarlarında değil, bununla birlikte üst galerisinde de saklamaya devam ediyor. Ayasofya’daki gizemli mezar taşı da yapıdaki en büyük gizemlerden biri. ‘Henricus Dandalo’ ismine yapılan bu mezar senelerca ortasında birinin olup olmadığı istikametinde bir epeyce tartışmaya sebep olmuştu.
Ayasofya’daki en büyük gizemlerin başında gelen bu mezarla ilgili dikkat alımlı bilgiler paylaşan Prof. Dr. Hasan Fırat Diker, “Söz konusu mezar IV. Haçlı Seferi sırasında 1204 yılında İstanbul’u işgal eden Latinlerin kumandanı Venedik Doju (eski Venedik cumhuriyetlerinde seçimle iş başı yapan oburlara verilen unvan) Henricus Dandolo’ya atfediliyor. Bunun niçini galeri katının güneybatı kanadındaki yer döşemesinde ‘Henricus Dandolo’ isminin yazılı olduğu bir mermer kitabenin olması” diye konuştu.
‘MEZARIN ORADA OLMASINA RAZI OLMAZLARDI’
Mermer kitabenin altının 2010’da yaptıkları bir georadar çalışmasıyla boş olduğuna ulaştıklarını belirten Prof. Dr. Hasan Fırat Diker, kitabenin 1847-1849 yıları içindeki Ayasofya tamirlerini yürüten İtalyan Fosatti Kardeşler tarafınca yerleştirildiğini kelamlarına ekledi.
Mezarın gerçek olup olmadığı tartışmalarına tarihî süreçten örnek veren Prof. Dr. Diker, “bu biçimde bir mezar olsaydı bile Ayasofya’da Henricus Dandolo’nun gömülü kalmasına ne 1261 yılında İstanbul’u Haçlılardan geri alan Bizanslıların ne de fetihten daha sonra Ayasofya’yı mescide çeviren Osmanlıların razı olmayacağı değerlendirilebilir’’ dedi.
Bizans kaynaklarında İstanbul Latin işgalinden kurtulup Bizans tarafınca bir daha başşehir ilan edildiğinde Dandolo’nun kemiklerinin intikam için mezardan çıkartılıp kırıldığı ve Haliç’e atıldığı yazıyordu. Osmanlı kaynaklarında ise İstanbul’un fethinden daha sonra bu mezarın yeniçeriler tarafınca açıldığı, içerisinde bir tane miğferin bulunduğu yer alıyordu.
AHİT SANDIĞI AYASOFYA’DA OLABİLİR Mİ?
Ayasofya’ya dair son senelerda ortaya atılan savlardan biri de Museviler için değerli Ahit Sandığı ile ilgiliydi. Yaklaşık 3 bin 500 yıldır kayıp olan Ahit Sandığı’nın Mescid-i Aksa’nın altında olduğu düşünülürken son devirde ise bu sandığın Ayasofya’da saklanıyor olduğuna dair çeşitli tezler gündeme gelmişti.
Prof. Dr. Hasan Fırat Diker, mevzuyla ilgili Ayasofya’nın tek başına diğer bir kurmacaya gerek duyulmayacak kadar özel bir yapı olduğunu vurgulayarak, “Bu cins bahislerin evrak ve bulgularda bir karşılığı yok” yanıtını verdi. Prof. Dr. Diker, “Ayasofya’daki kutsal emanetlerin kentin başka kiliselerindeki yapıtlarla bir arada 1204-1261 yılları içinde gerçekleşen Haçlıların işgali sırasında yağmalandığı var iseyılırsa geriye pek bir şey kalmadığı düşünülebilir” ifadelerini kullandı.
VİKİNG KUMANDANINDAN ‘DEV KENT’E MESAJ
2020’nin ekim ayında İstanbul’daki Küçükçekmece Gölü yakınlarında yapılan hafriyat çalışmalarında Bathonea Antik Liman Kenti’nde hayatış ve 10’uncü yüzyılda ömrünü kaybetmiş birinin cesediyle karşılaşıldı. 1.60 uzunluğunda ve 20’li yaşlarında bir erkeğe ilişkin olduğu saptanan bu vücut üzerinde Vikingleri sembolize eden dövmeler bulundu. Yapılan araştırmalar sonucunda Vikinglerin İstanbul’a göç ettiği, içlerinden kimilerinin güçlü kimilerinin ise yoksul bir hayat sürdüğü ortaya çıktı.
Dünya tarihinde birfazlaca insanı büyüleyen Ayasofya ve İstanbul herkes üzere Vikingleri de derinden etkiliyordu. Bu bireylerden biri de Viking kumandanı Halvdan’dı. İstanbul’a ‘dev şehir’ manasına gelen ‘Miklagard’ ismini veren kumandan Halvdan, Ayasofya’yı ziyaret etti ve büyülendiği yapıya kendinden bir iz bırakmak istedi. Yapının mermerine “Halvdan buradaydı” manasına gelen Eski Norsça bir yazı kazıdı. Mermere kazınan yazının üstünden yıllar geçmiş olsa dahi birinci günkü üzere yerini koruyor.
‘YAPININ ÖZGÜN DOKUSUNA ZİYAN VERİLDİ’
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Fırat Diker, Viking kumandanı Halvdan’ın kazıdığı yazının bir vandalizm örneği olduğuna dikkat çekti. Prof. Dr. Hasan Fırat Diker, “Vikinglerin bıraktığı izler aslında yapıldıkları devir için uygunsuz müdahalelerdir ve yapının özgün dokusuna ziyan verdiği için vandalizmin konusudur. Ortadan geçen vakit bu izlere tarihi bir evrak niteliği kazandırmıştır. Yapı bünyesinde bunun üzere farklı devirlere ilişkin vandalist izler de mevcuttur” dedi.
‘HENRICUS DANDOLO’NUN İSMİ YAZIYOR’
Ayasofya bütün gizemini sadece duvarlarında değil, bununla birlikte üst galerisinde de saklamaya devam ediyor. Ayasofya’daki gizemli mezar taşı da yapıdaki en büyük gizemlerden biri. ‘Henricus Dandalo’ ismine yapılan bu mezar senelerca ortasında birinin olup olmadığı istikametinde bir epeyce tartışmaya sebep olmuştu.
Ayasofya’daki en büyük gizemlerin başında gelen bu mezarla ilgili dikkat alımlı bilgiler paylaşan Prof. Dr. Hasan Fırat Diker, “Söz konusu mezar IV. Haçlı Seferi sırasında 1204 yılında İstanbul’u işgal eden Latinlerin kumandanı Venedik Doju (eski Venedik cumhuriyetlerinde seçimle iş başı yapan oburlara verilen unvan) Henricus Dandolo’ya atfediliyor. Bunun niçini galeri katının güneybatı kanadındaki yer döşemesinde ‘Henricus Dandolo’ isminin yazılı olduğu bir mermer kitabenin olması” diye konuştu.
‘MEZARIN ORADA OLMASINA RAZI OLMAZLARDI’
Mermer kitabenin altının 2010’da yaptıkları bir georadar çalışmasıyla boş olduğuna ulaştıklarını belirten Prof. Dr. Hasan Fırat Diker, kitabenin 1847-1849 yıları içindeki Ayasofya tamirlerini yürüten İtalyan Fosatti Kardeşler tarafınca yerleştirildiğini kelamlarına ekledi.
Mezarın gerçek olup olmadığı tartışmalarına tarihî süreçten örnek veren Prof. Dr. Diker, “bu biçimde bir mezar olsaydı bile Ayasofya’da Henricus Dandolo’nun gömülü kalmasına ne 1261 yılında İstanbul’u Haçlılardan geri alan Bizanslıların ne de fetihten daha sonra Ayasofya’yı mescide çeviren Osmanlıların razı olmayacağı değerlendirilebilir’’ dedi.
Bizans kaynaklarında İstanbul Latin işgalinden kurtulup Bizans tarafınca bir daha başşehir ilan edildiğinde Dandolo’nun kemiklerinin intikam için mezardan çıkartılıp kırıldığı ve Haliç’e atıldığı yazıyordu. Osmanlı kaynaklarında ise İstanbul’un fethinden daha sonra bu mezarın yeniçeriler tarafınca açıldığı, içerisinde bir tane miğferin bulunduğu yer alıyordu.
AHİT SANDIĞI AYASOFYA’DA OLABİLİR Mİ?
Ayasofya’ya dair son senelerda ortaya atılan savlardan biri de Museviler için değerli Ahit Sandığı ile ilgiliydi. Yaklaşık 3 bin 500 yıldır kayıp olan Ahit Sandığı’nın Mescid-i Aksa’nın altında olduğu düşünülürken son devirde ise bu sandığın Ayasofya’da saklanıyor olduğuna dair çeşitli tezler gündeme gelmişti.
Prof. Dr. Hasan Fırat Diker, mevzuyla ilgili Ayasofya’nın tek başına diğer bir kurmacaya gerek duyulmayacak kadar özel bir yapı olduğunu vurgulayarak, “Bu cins bahislerin evrak ve bulgularda bir karşılığı yok” yanıtını verdi. Prof. Dr. Diker, “Ayasofya’daki kutsal emanetlerin kentin başka kiliselerindeki yapıtlarla bir arada 1204-1261 yılları içinde gerçekleşen Haçlıların işgali sırasında yağmalandığı var iseyılırsa geriye pek bir şey kalmadığı düşünülebilir” ifadelerini kullandı.