DeSouza
New member
Tam 624 yıl boyunca ayakta kalmayı başaran Osmanlı İmparatorluğu’nda toplamda 36 padişah tahta oturdu. Tam altı yüzyıl boyunca varlığını sürdüren Osmanlı Devleti’yle ilgili ise günümüze ulaşan bir fazlaca değişik ayrıntı var. Lakin devletin 14’üncü padişahı Sultan I. Ahmed’in hayatında dönüm noktalarını sembolize eden ’14’ sayısıyla ilgili gerçekler bugüne kadar epey az duyuldu. Kendi ismine bir cami yaptırma buyruğu verdiğinde bile tesirli olan ’14’ sayısı Sultan I. Ahmed için niye kıymetliydi? Sultan I. Ahmed niye her değerli kararda ’14’ sayısının tesirinde kaldı? İşte ayrıntılar.
SULTAN I. AHMED İLE GELENEK BOZULDU
Osmanlı İmparatorluğu periyodunda sultanların kendi ismine yaptırdıkları mescitlere ‘selatin cami’ ismi verilirdi. En az 2 minareli olan bu mescitler, Osmanlı geleneklerine göre savaşta muvaffakiyet ya da ganimet kazanıp elde edilenlerle inşa edilirdi. Bu inşa sürecinde haziniçin yararlanılmaz, masraflar padişahın ferdî servetinden karşılanırdı. Fakat Sultan I. Ahmed ile bu gelenek bozuldu. İstanbul’un 7 doruğundan biri olan Sarayburnu Zirvesi’ne Sedefkâr Mehmed Ağa tarafınca Sultanahmet Camii inşa edildi. Günümüzde İstanbul’un en kıymetli simgelerinden biri olarak kabul edilen bu cami 6 minareli. Sultan I. Ahmed’in hazinesinden yapılan cami birtakım tarihçilere nazaran onun omurundaki kıymetini temsilen ’14’ şerefeliydi.
‘TARİH KAYIT SİSTEMİ BUNU KABUL ETMEZ’
Caminin 14 şerefeli olduğundan bahseden ünlü tarihçilerden biri de Prof. Dr. İlber Ortaylı’ydı. Milliyet gazetesinde 22 Kasım 2015 tarihinde yayımlanan ‘Sultan I. Ahmet ve dönemi’ başlıklı yazıda Prof. Dr. Ortaylı, caminin onura sayısına ait şu tabirlere yer vermişti:
“Sultanahmet Camii’nin 6 minaresi ötürüsıyla Harem-i Şerif’te Mescid-i Nebevi’ye bir minare daha ek edildi. 6 minarenin şerefeleri toplamı 14’tür. Bu Osmanlı tarihçilerinin dikkate almaları gereken bir sayı. Çünkü Yasal Sultan Süleyman’a kimileri II. Süleyman diyorlar ve Fetret Devri’ndeki Buyruk Süleyman’ı sıraya koyuyorlar. Resmi Osmanlı tarih kayıt sistemi bunu kabul etmez. Bu niçinle Sultan I. Ahmet 14’üncü padişahtır.”
‘AFERİN MİMAR AĞA, BU CAMİYİ YAP’
Köşe müellifi Vehbi Tülek de Türkiye gazetesinde 29 Kasım 2003’te yayımlanan ‘Ser Mimar Mehmed Ağa -278-‘ başlıklı yazısında, Sultanahmet Camii’nin 1’ şerefeli olduğunu kaleme almış ve yazısında şu kelamlara yer vermişti:
“Cami, Osmanlı’nın haşmetini göstermek için Ayasofya’nın tam karşısına yapılacaktı. Padişah, Mehmed Ağa’nın gösterdiği cami maketini fazlaca beğendi ve ‘Aferin Mimar Ağa, bu camiyi yap’ buyruğunu verdi. 9 Kasım 1609 günü yapılan temel atma merasimine ‘Hünkar Şeyhi’ Aziz Mahmud Hüdâyî hazretleri de geldi ve dua etti. 8 sene süren inşaat 8 Haziran 1617 tarihinde bitti. Birinci kılınan cuma namazında cemaat bu mükemmel mescide sığmadı ve caddelere taştı. bu biçimdeda, dünyadaki 6 minareli ve 14 şerefeli tek cami idi.”
‘SULTANAHMET’TE 16 ONURA VAR’
İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Feridun Emecen, Sultanahmet Camii’nin 14 şerefeli olup olmadığına ait, “Bazı padişahların sembolik olarak erdeme sayısının saltanat yıllarını gösterdiği rivayeti var. Süleymaniye Camii 10 şerefeli. Yasal de 10. Osmanlı sultanıdır. Ama I. Ahmed’in 16. Osmanlı sultanı olmadığı açıktır. Çünkü Sultanahmet Camii’nde 16 gurura mevcut” diye konuştu.
Sultanahmet Camii’nin ’14’ şerefeli olduğuyla ilgili tezler ve kent efsanelerine ait Sultanahmet Camii Müdafaa ve İhya Derneği’nin internet sitesinde, “Camiye evvel dışarıdan bakarsak 6 minareye sahip. O yüzden bu niteliği ile tek kalıyor. 4 köşesindeki minarelerin 3’er ve avlusunun köşesindeki 2 minarenin ise 2’şer şerefesi var. Toplamda 16 gurura. Yapı, üç yanından taş duvarlı ve 5 kapılı bir avlu ve bahçeyle çevrili” sözleri yer alıyor.
TAHTA KAÇ YAŞINDA ÇIKTI?
Sultan I. Ahmed’in tahta çıkma yaşına ait ortaya atılan argümanlara açıklık getiren Prof. Dr. Feridun Emecen, padişahın 14 yaşında tahta çıktığı bilgisinin tartışma olduğuna dikkat çekti. I. Ahmed’in 14 yaşında padişah olduğu bilinse de Prof. Dr. Emecen, aslında Sultan’ın yaşının kimi kaynaklarda 13 olduğunu ve tahtta yaşının olgun gösterilmesi amaçlanarak yaşının ’16’ olarak yazıldığını deklare etti.
Prof. Dr. Emecen, “I. Ahmed’in, Hicri takvime nazaran ’14’ (998-1012) yaşında tahta çıktığı hakikat. Lakin Sultan’ın doğum tarihi konusunda kimi Osmanlı kayıtları 996 hicri tarihini yani 1588’i gösterir. bu türlü I. Ahmed’in tahta çıkma yaşı 16 olur. Ama bunun 998 olduğu konusunda kesin bir ittifak var” diye konuştu.
‘SÜNNET MERASİMİ TAHTA ÇIKTIKTAN daha sonra YAPILDI’
Prof. Dr. Feridun Emecen ayrıyeten Osmanlı tarihçilerinin Sultan’ı olgun yaşta tahta çıkmış olarak göstermek için 16 yaşının ileri sürüldüğünü de kelamlarına ekledi. O devir Venedik kaynaklarında ise değişik bir bilgi daha yer alıyordu.. Prof. Dr. Emecen, bu kayıtlarla ilgili, “Venedik kaynakları da 13 yaşlarında olduğunu açık biçimde muharrir. Sünnet merasimi tahta çıktıktan daha sonra yapılmıştır” dedi.
Osmanlı Padişahı Sultan I. Ahmed’in hayatında ’14’ sayısının ehemmiyeti ile ilgili biroldukca sav ortaya atılsa da gerçekliğinden kuşku edilmeyecek kayıtlar da var. Âlâ bir tahsil bakılırsan Sultan, Arapça ve Farsçayı eksiksiz derecede öğrenmişti. Hiç sefere çıkmamış bulunmasına karşın kendisini ok atmak, kılıç kullanmak, cet binmek üzere savaş ve askerlik alanlarında da geliştirdi. Sultan I. Ahmed, yakalandığı tifüs hastalığı sebebiyle 1617 yılında 21 Kasım’ı 22 Kasım’a bağlayan gece çabucak hemen 28 yaşındayken vefat etti.
SULTAN I. AHMED İLE GELENEK BOZULDU
Osmanlı İmparatorluğu periyodunda sultanların kendi ismine yaptırdıkları mescitlere ‘selatin cami’ ismi verilirdi. En az 2 minareli olan bu mescitler, Osmanlı geleneklerine göre savaşta muvaffakiyet ya da ganimet kazanıp elde edilenlerle inşa edilirdi. Bu inşa sürecinde haziniçin yararlanılmaz, masraflar padişahın ferdî servetinden karşılanırdı. Fakat Sultan I. Ahmed ile bu gelenek bozuldu. İstanbul’un 7 doruğundan biri olan Sarayburnu Zirvesi’ne Sedefkâr Mehmed Ağa tarafınca Sultanahmet Camii inşa edildi. Günümüzde İstanbul’un en kıymetli simgelerinden biri olarak kabul edilen bu cami 6 minareli. Sultan I. Ahmed’in hazinesinden yapılan cami birtakım tarihçilere nazaran onun omurundaki kıymetini temsilen ’14’ şerefeliydi.
‘TARİH KAYIT SİSTEMİ BUNU KABUL ETMEZ’
Caminin 14 şerefeli olduğundan bahseden ünlü tarihçilerden biri de Prof. Dr. İlber Ortaylı’ydı. Milliyet gazetesinde 22 Kasım 2015 tarihinde yayımlanan ‘Sultan I. Ahmet ve dönemi’ başlıklı yazıda Prof. Dr. Ortaylı, caminin onura sayısına ait şu tabirlere yer vermişti:
“Sultanahmet Camii’nin 6 minaresi ötürüsıyla Harem-i Şerif’te Mescid-i Nebevi’ye bir minare daha ek edildi. 6 minarenin şerefeleri toplamı 14’tür. Bu Osmanlı tarihçilerinin dikkate almaları gereken bir sayı. Çünkü Yasal Sultan Süleyman’a kimileri II. Süleyman diyorlar ve Fetret Devri’ndeki Buyruk Süleyman’ı sıraya koyuyorlar. Resmi Osmanlı tarih kayıt sistemi bunu kabul etmez. Bu niçinle Sultan I. Ahmet 14’üncü padişahtır.”
‘AFERİN MİMAR AĞA, BU CAMİYİ YAP’
Köşe müellifi Vehbi Tülek de Türkiye gazetesinde 29 Kasım 2003’te yayımlanan ‘Ser Mimar Mehmed Ağa -278-‘ başlıklı yazısında, Sultanahmet Camii’nin 1’ şerefeli olduğunu kaleme almış ve yazısında şu kelamlara yer vermişti:
“Cami, Osmanlı’nın haşmetini göstermek için Ayasofya’nın tam karşısına yapılacaktı. Padişah, Mehmed Ağa’nın gösterdiği cami maketini fazlaca beğendi ve ‘Aferin Mimar Ağa, bu camiyi yap’ buyruğunu verdi. 9 Kasım 1609 günü yapılan temel atma merasimine ‘Hünkar Şeyhi’ Aziz Mahmud Hüdâyî hazretleri de geldi ve dua etti. 8 sene süren inşaat 8 Haziran 1617 tarihinde bitti. Birinci kılınan cuma namazında cemaat bu mükemmel mescide sığmadı ve caddelere taştı. bu biçimdeda, dünyadaki 6 minareli ve 14 şerefeli tek cami idi.”
‘SULTANAHMET’TE 16 ONURA VAR’
İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Feridun Emecen, Sultanahmet Camii’nin 14 şerefeli olup olmadığına ait, “Bazı padişahların sembolik olarak erdeme sayısının saltanat yıllarını gösterdiği rivayeti var. Süleymaniye Camii 10 şerefeli. Yasal de 10. Osmanlı sultanıdır. Ama I. Ahmed’in 16. Osmanlı sultanı olmadığı açıktır. Çünkü Sultanahmet Camii’nde 16 gurura mevcut” diye konuştu.
Sultanahmet Camii’nin ’14’ şerefeli olduğuyla ilgili tezler ve kent efsanelerine ait Sultanahmet Camii Müdafaa ve İhya Derneği’nin internet sitesinde, “Camiye evvel dışarıdan bakarsak 6 minareye sahip. O yüzden bu niteliği ile tek kalıyor. 4 köşesindeki minarelerin 3’er ve avlusunun köşesindeki 2 minarenin ise 2’şer şerefesi var. Toplamda 16 gurura. Yapı, üç yanından taş duvarlı ve 5 kapılı bir avlu ve bahçeyle çevrili” sözleri yer alıyor.
TAHTA KAÇ YAŞINDA ÇIKTI?
Sultan I. Ahmed’in tahta çıkma yaşına ait ortaya atılan argümanlara açıklık getiren Prof. Dr. Feridun Emecen, padişahın 14 yaşında tahta çıktığı bilgisinin tartışma olduğuna dikkat çekti. I. Ahmed’in 14 yaşında padişah olduğu bilinse de Prof. Dr. Emecen, aslında Sultan’ın yaşının kimi kaynaklarda 13 olduğunu ve tahtta yaşının olgun gösterilmesi amaçlanarak yaşının ’16’ olarak yazıldığını deklare etti.
Prof. Dr. Emecen, “I. Ahmed’in, Hicri takvime nazaran ’14’ (998-1012) yaşında tahta çıktığı hakikat. Lakin Sultan’ın doğum tarihi konusunda kimi Osmanlı kayıtları 996 hicri tarihini yani 1588’i gösterir. bu türlü I. Ahmed’in tahta çıkma yaşı 16 olur. Ama bunun 998 olduğu konusunda kesin bir ittifak var” diye konuştu.
‘SÜNNET MERASİMİ TAHTA ÇIKTIKTAN daha sonra YAPILDI’
Prof. Dr. Feridun Emecen ayrıyeten Osmanlı tarihçilerinin Sultan’ı olgun yaşta tahta çıkmış olarak göstermek için 16 yaşının ileri sürüldüğünü de kelamlarına ekledi. O devir Venedik kaynaklarında ise değişik bir bilgi daha yer alıyordu.. Prof. Dr. Emecen, bu kayıtlarla ilgili, “Venedik kaynakları da 13 yaşlarında olduğunu açık biçimde muharrir. Sünnet merasimi tahta çıktıktan daha sonra yapılmıştır” dedi.
Osmanlı Padişahı Sultan I. Ahmed’in hayatında ’14’ sayısının ehemmiyeti ile ilgili biroldukca sav ortaya atılsa da gerçekliğinden kuşku edilmeyecek kayıtlar da var. Âlâ bir tahsil bakılırsan Sultan, Arapça ve Farsçayı eksiksiz derecede öğrenmişti. Hiç sefere çıkmamış bulunmasına karşın kendisini ok atmak, kılıç kullanmak, cet binmek üzere savaş ve askerlik alanlarında da geliştirdi. Sultan I. Ahmed, yakalandığı tifüs hastalığı sebebiyle 1617 yılında 21 Kasım’ı 22 Kasım’a bağlayan gece çabucak hemen 28 yaşındayken vefat etti.