A
admin
Guest
Parlamenter sistem mutabakatı açıklayan 6 muhalefet partisi, parlamento seçimlerinde daha fazla milletvekili çıkarabilecek senaryolar üzerinde çalışıyor.
Aritmetik olarak daha fazla getirisi olan formüllerin, “siyasi karşılığının olmayabileceği” telaşı, muhalefeti, iki seçeneği buluşturabilecek formüllere ağırlaştırmış durumda. Mümkün formüllerin, Demokrat Parti (DP) Genel Lideri Gültekin Uysal’ın evsahipliğinde Pazar günü yapılacak 6’lı masa toplantısının ana gündem hususu olması bekleniyor.
Seçim işbirliği ve ittifak planlarını, yeni Seçim Kanunu’na bakılırsa yapmaya hazırlanan 6 muhalefet partisinin bu bahiste çabucak hemen ortaklaşmış bir çalışması yok.
Lakin her parti kendi ortasında, akademisyen, kamuoyu araştırmalarından dayanak alarak yahut şahsen kendileri saha tahlilleri üzerinden seçenekli formüller üzerinde çalışıyor.
Son olarak CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, partisinde de bu istikamette hazırlıklar olduğunu belirterek, hala 8 senaryo üzerinde çalışıldığını ve 6’lı masa toplantısına da tekliflerini getirebileceklerini deklare etti.
CHP kulislerinden yansıyan bilgiye göre Kılıçdaroğlu’nun kelamını ettiği 8 seçenekli senaryo Ankara Üniversitesi’nden bir akademisyen kümesi tarafınca hazırlandı.
Parti kaynakları, bu tarafta Kılıçdaroğlu’na biroldukça çalışma geldiğini, lakin temel bilginin, partinin vilayet il yaptıracağı saha tahlilleri ile ortaya çıkacağını belirterek, “Seçime nasıl bir sistemle gidileceğine, ittifakların nasıl şekilleneceğine parti tek başına karar vermeyecek, 6’lı masada, tarafların tekliflerine nazaran netleşecek” görüşünü lisana getiriyor.
Kulislerde ittifak yahut seçim işbirliği seçeneklerine ait konuşulan formüller ile bunların “artı ve eksileri” ise şu biçimde sıralanıyor:
Aritmetik avantajı en yüksek seçenek: Tek liste
Yeni seçim sistemi büyük partilere daha fazla milletvekili çıkarma imkanı sağladığı için bir partiden tek listeyle seçime gidilmesi aritmetik olarak “en avantajlı” sonuç verecek formül olarak görülüyor.
CHP’de yapılan simülasyonlarda, 6’lı masada yer alan siyasi partilerin tek bir parti listesinden, mesela CHP listesinden seçime girmesi, 43 milletvekili daha fazla çıkarması yolunu açıyor ve ittifak 300’e yakın milletvekili çıkarabiliyor.
birebir vakitte seçime farklı girecek olan HDP’nin çıkaracağı milletvekilleriyle bir arada muhalefet parlamentoda çoğunluğu sağlıyor.
Bu formül CHP ortasında, “liste sancısı” yaratacak bulunmasına rağmen, seçim kazanmak için en avantajlı formül olarak bedellendiriliyor ve “cumhurbaşkanı adayı çıkaracak parti olarak, milletvekili listeleri konusunda daha özverili olunabileceği” yorumu yapılıyor.
Fakat yalnızca matematik hesabıyla “en avantajlı” görünen bu senaryonun açmazı olarak, siyasi olarak uygulamasının son derece güç ve tabanda karşılık bulmama mümkünlüğü görülüyor.
Başta YETERLİ Parti olmak üzere, yüklü olarak sağ ve muhafazakar seçmen tabanına sahip siyasi partilerin önderlerinin, CHP çatısı altında seçime girmeye sıcak bakmayacağı ve parti tabanlarında da kabul görmeyeceği söz ediliyor.
Cumhurbaşkanı adayının CHP’li bir isim olacağı konusunda 6’lı masada neredeyse ortak bir görüşün oluştuğu söz edilerek, CHP’nin bir öteki siyasi partinin listesinden seçime girmesi de “uygulanamaz” bir formül olarak lisana getiriliyor.
CHP’nin bu biçimde bir tercih yapması halinde, seçmenin ittifak dışı partilere yönelmesinin kaçınılmaz olacağı vurgulanıyor.
Muhazakar partiler, ittifak ortasında ittifak yapabilir
Kulislerde en hayli konuşulan formüllerin başında ise Saadet Partisi (SP) Genel Lideri Temel Karamollaoğlu’nun da gündeme getirdiği “ittifak ortasında ittifak” geliyor.
6’lı masada yer alan siyasi partilerin, 2018 seçimlerindeki üzere SP, DEVA Partisi, Gelecek Partisi ve DP’nin Millet İttifakı’nın iki büyük partisi CHP ve GÜZEL Parti listelerinden seçime girmesi bir seçenek olarak bedellendiriliyor.
İkinci seçenek olarak da DP’nin UYGUN Parti listesinden, muhafazakar tabana sahip DEVA ve Gelecek Partisi’nin, SP çatısı altında seçime girmesi formülü.
2018 seçimlerinde Millet İttifakı’na avantaj sağlayan bu formülün, epey yeterli saha tahlilleriyle ile uygulanabilir hale gelebileceği tabir ediliyor.
Muhafazakar partilerin SP çatısı altında seçime girmesi halinde, muhafazakar seçmenin ağır olduğu yerlerde, “eli CHP’ye oy vermeye gitmeyen” seçmenin tercihini olumlu tarafta etkileyebileceği yorumu yapılıyor.
Bilhassa SP, bu formüle yakın duruyor. Lakin, birinci defa seçime girecek olan DEVA Partisi, kendi isim ve amblemiyle seçime girmek istediklerini her fırsatta vurguluyor. CHP ve ÂLÂ Parti çatısı altında seçime girilmesi halinde oy bölünmesi daha az olacağı için, matematiksel olarak milletvekili çıkarma mümkünlüğü daha yüksek.
SP, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi’nin Millet İttifakı ortasında tek listeyle seçime gitmesi halinde, muhafazakar seçmenden daha fazla karşılık bulabilecek olması “avantaj” olarak görülse de, milletvekili sayısı düşük olan seçim etraflarında baraj otomatik olarak yükseleceği için milletvekili çıkaramama riski de bulunuyor.
Her parti kendi listesiyle seçime gidebilir
Yeni Seçim Maddesi’yle ittifak ortasındaki partilerin çıkaracağı milletvekili sayısı d’hont sistemine, yani her partinin bir seçim etrafından aldığı oy oranına bakılırsa hesaplanacağı için yüzde 7 olan ülke barajını geçmek için 6 parti muhalefet partisinin ittifak yapması yüksek mümkünlük olarak görülüyor.
Lakin ittifak oylarının milletvekili sayısına bir tesiri olmaması niçiniyle, her siyasi partinin farklı olarak seçime de girmesi muhtemel.
Bilhassa DEVA Partisi bu seçeneğe sıcak bakıyor. Oy oranı düşük partilerin milletvekili çıkarabilmesi için, kuvvetli oldukları seçim etraflarında, başka ittifak partilerinin takviyesiyle en az bir milletvekili çıkarmasının sağlanması da bir seçenek olarak görülüyor.
Fakat bunun için epey güzel saha tahlili yapılması, her seçim etrafının eğilimlerinin âlâ varsayım edilmesi gerekiyor.
CHP’de yapılan değerlendirmelerde, bu formülün uygulanması halinde, Millet İttifakı’nın milletvekili sayısı umulandan epey daha düşük gelebilir. Hatta birtakım siyasi partiler parlamentoya hiç milletvekili gönderemeyebilir.
Gelecek ve DEVA Partisi’nde ise bu formülün düzgün dizayn edilmesi halinde, her partinin kuvvetli olduğu yerlerden parlamentoya temsilci gönderebileceği söz ediliyor.
Hatta bilhassa CHP’nin milletvekili çıkaramadığı muhafazakar seçmenin ağır olduğu, başta İç Anadolu olmak üzere kimi bölgelerden, Millet İttifakı’nın daha fazla milletvekili çıkarabileceği yorumu yapılıyor.
Üçüncü ittifak yahut ittifaksız formüller
6’lı masada yer alan siyasi partilerin, Millet İttifakı haricinde “üçüncü” yeni bir ittifakla seçime gitmesi yahut her partinin farklı başka seçime girmesi, en düşük mümkünlük olarak görülüyor.
CHP ve ÂLÂ Parti’nin ittifakı sürdürmekte kararlı olduğu, fazlaca olağanüstü bir gelişme olmadıkça da ittifakla seçime gitmesine kesin gözüyle bakılıyor.
DP ve SP’nin de Millet İttifakı’na karşı olmadığı biliniyor. 6’lı masada yer alan partilerin, CHP ve YETERLİ Parti’den farklı olarak yeni bir ittifak kurmaları halinde, yüzde 7 barajını aşamama riski bulunuyor ve bu niçinle de epeyce kıymetli bir görüş ayrılığı olmadığı sürece partilerin bu sistemi tercih etmeyeceği tabir ediliyor.
Cumhur İttifakı’nın biçimlenmesine nazaran senaryolar değişebilir
6’lı masada yer alan muhalefet partileri yeni seçim sistemine nazaran mümkün senaryolar üzerinde çalışma yaparken, erken seçim ve AKP ile MHP’nin oluşturduğu Cumhur İttifakı’nın izleyeceği tavra bakılırsa de alternatif seçenekleri pahalandırıyor.
Sonbaharda bir erken seçime gidilmesi halinde, yeni seçim yasası uygulanmayacağı için, ittifak senaryolarının da buna göre şekilleneceğine dikkat çekiliyor.
bu biçimde bir seçenekte, milletvekili dağılımı siyasi partilerin oylarına bölünerek hesaplanacağı için, isteyen partilerin kendi listesiyle seçime girmesi formülünün daha yük kazanması mümkün görülüyor.
MHP ve BBP’nin AKP çatısı altında tek listeyle seçime girmesi halinde formüllerin buna nazaran dizayn edileceği söz ediliyor.
MHP Genel Lider Yardımcısı Semih Yalçın, MHP’nin AKP listelerinden seçime gireceği savlarına, “Ağzıma bile almam. Bizim seçmen üç hilali gorecek kardeşim” kelamlarıyla nokta koymasına rağmen, muhalefet hala bu seçeneği mümkünlük dahilinde kıymetlendiriyor.
bu biçimde bir durumda, Cumhur İttifakı’nın avantajlı olacağına dikkat çekilerek, bu durumda muhalefetin de “tek liste” seçeneğinin güçleneceği yorumu yapılıyor.
6’lı masanın gündeminde
Yeni seçim yasasının yürürlüğe girmesi niçiniyle, DP Genel Lideri Gültekin Uysal’ın evsahipliğinde Pazar günü yapılacak 6’lı görüşmede da muhtemel seçim senaryolarının gündeme gelmesi bekleniyor.
İştirakçi partiler, buradan bir ittifak sonucu çıkmayacağını, ittifak ve cumhurbaşkanlığı seçiminin, seçim takvimi belirtildiğında gündeme geleceğini, lakin yeni seçim maddesine bakılırsa en çok milletvekili çıkarmaya dönük formülleri konusunda karşılıklı görüş alışverişinde bulunulacağı tabir ediliyor.
Kaynak: Ayşe Sayın BBC Türkçe
Aritmetik olarak daha fazla getirisi olan formüllerin, “siyasi karşılığının olmayabileceği” telaşı, muhalefeti, iki seçeneği buluşturabilecek formüllere ağırlaştırmış durumda. Mümkün formüllerin, Demokrat Parti (DP) Genel Lideri Gültekin Uysal’ın evsahipliğinde Pazar günü yapılacak 6’lı masa toplantısının ana gündem hususu olması bekleniyor.
Seçim işbirliği ve ittifak planlarını, yeni Seçim Kanunu’na bakılırsa yapmaya hazırlanan 6 muhalefet partisinin bu bahiste çabucak hemen ortaklaşmış bir çalışması yok.
Lakin her parti kendi ortasında, akademisyen, kamuoyu araştırmalarından dayanak alarak yahut şahsen kendileri saha tahlilleri üzerinden seçenekli formüller üzerinde çalışıyor.
Son olarak CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, partisinde de bu istikamette hazırlıklar olduğunu belirterek, hala 8 senaryo üzerinde çalışıldığını ve 6’lı masa toplantısına da tekliflerini getirebileceklerini deklare etti.
CHP kulislerinden yansıyan bilgiye göre Kılıçdaroğlu’nun kelamını ettiği 8 seçenekli senaryo Ankara Üniversitesi’nden bir akademisyen kümesi tarafınca hazırlandı.
Parti kaynakları, bu tarafta Kılıçdaroğlu’na biroldukça çalışma geldiğini, lakin temel bilginin, partinin vilayet il yaptıracağı saha tahlilleri ile ortaya çıkacağını belirterek, “Seçime nasıl bir sistemle gidileceğine, ittifakların nasıl şekilleneceğine parti tek başına karar vermeyecek, 6’lı masada, tarafların tekliflerine nazaran netleşecek” görüşünü lisana getiriyor.
Kulislerde ittifak yahut seçim işbirliği seçeneklerine ait konuşulan formüller ile bunların “artı ve eksileri” ise şu biçimde sıralanıyor:
Aritmetik avantajı en yüksek seçenek: Tek liste
Yeni seçim sistemi büyük partilere daha fazla milletvekili çıkarma imkanı sağladığı için bir partiden tek listeyle seçime gidilmesi aritmetik olarak “en avantajlı” sonuç verecek formül olarak görülüyor.
CHP’de yapılan simülasyonlarda, 6’lı masada yer alan siyasi partilerin tek bir parti listesinden, mesela CHP listesinden seçime girmesi, 43 milletvekili daha fazla çıkarması yolunu açıyor ve ittifak 300’e yakın milletvekili çıkarabiliyor.
birebir vakitte seçime farklı girecek olan HDP’nin çıkaracağı milletvekilleriyle bir arada muhalefet parlamentoda çoğunluğu sağlıyor.
Bu formül CHP ortasında, “liste sancısı” yaratacak bulunmasına rağmen, seçim kazanmak için en avantajlı formül olarak bedellendiriliyor ve “cumhurbaşkanı adayı çıkaracak parti olarak, milletvekili listeleri konusunda daha özverili olunabileceği” yorumu yapılıyor.
Fakat yalnızca matematik hesabıyla “en avantajlı” görünen bu senaryonun açmazı olarak, siyasi olarak uygulamasının son derece güç ve tabanda karşılık bulmama mümkünlüğü görülüyor.
Başta YETERLİ Parti olmak üzere, yüklü olarak sağ ve muhafazakar seçmen tabanına sahip siyasi partilerin önderlerinin, CHP çatısı altında seçime girmeye sıcak bakmayacağı ve parti tabanlarında da kabul görmeyeceği söz ediliyor.
Cumhurbaşkanı adayının CHP’li bir isim olacağı konusunda 6’lı masada neredeyse ortak bir görüşün oluştuğu söz edilerek, CHP’nin bir öteki siyasi partinin listesinden seçime girmesi de “uygulanamaz” bir formül olarak lisana getiriliyor.
CHP’nin bu biçimde bir tercih yapması halinde, seçmenin ittifak dışı partilere yönelmesinin kaçınılmaz olacağı vurgulanıyor.
Muhazakar partiler, ittifak ortasında ittifak yapabilir
Kulislerde en hayli konuşulan formüllerin başında ise Saadet Partisi (SP) Genel Lideri Temel Karamollaoğlu’nun da gündeme getirdiği “ittifak ortasında ittifak” geliyor.
6’lı masada yer alan siyasi partilerin, 2018 seçimlerindeki üzere SP, DEVA Partisi, Gelecek Partisi ve DP’nin Millet İttifakı’nın iki büyük partisi CHP ve GÜZEL Parti listelerinden seçime girmesi bir seçenek olarak bedellendiriliyor.
İkinci seçenek olarak da DP’nin UYGUN Parti listesinden, muhafazakar tabana sahip DEVA ve Gelecek Partisi’nin, SP çatısı altında seçime girmesi formülü.
2018 seçimlerinde Millet İttifakı’na avantaj sağlayan bu formülün, epey yeterli saha tahlilleriyle ile uygulanabilir hale gelebileceği tabir ediliyor.
Muhafazakar partilerin SP çatısı altında seçime girmesi halinde, muhafazakar seçmenin ağır olduğu yerlerde, “eli CHP’ye oy vermeye gitmeyen” seçmenin tercihini olumlu tarafta etkileyebileceği yorumu yapılıyor.
Bilhassa SP, bu formüle yakın duruyor. Lakin, birinci defa seçime girecek olan DEVA Partisi, kendi isim ve amblemiyle seçime girmek istediklerini her fırsatta vurguluyor. CHP ve ÂLÂ Parti çatısı altında seçime girilmesi halinde oy bölünmesi daha az olacağı için, matematiksel olarak milletvekili çıkarma mümkünlüğü daha yüksek.
SP, DEVA Partisi ve Gelecek Partisi’nin Millet İttifakı ortasında tek listeyle seçime gitmesi halinde, muhafazakar seçmenden daha fazla karşılık bulabilecek olması “avantaj” olarak görülse de, milletvekili sayısı düşük olan seçim etraflarında baraj otomatik olarak yükseleceği için milletvekili çıkaramama riski de bulunuyor.
Her parti kendi listesiyle seçime gidebilir
Yeni Seçim Maddesi’yle ittifak ortasındaki partilerin çıkaracağı milletvekili sayısı d’hont sistemine, yani her partinin bir seçim etrafından aldığı oy oranına bakılırsa hesaplanacağı için yüzde 7 olan ülke barajını geçmek için 6 parti muhalefet partisinin ittifak yapması yüksek mümkünlük olarak görülüyor.
Lakin ittifak oylarının milletvekili sayısına bir tesiri olmaması niçiniyle, her siyasi partinin farklı olarak seçime de girmesi muhtemel.
Bilhassa DEVA Partisi bu seçeneğe sıcak bakıyor. Oy oranı düşük partilerin milletvekili çıkarabilmesi için, kuvvetli oldukları seçim etraflarında, başka ittifak partilerinin takviyesiyle en az bir milletvekili çıkarmasının sağlanması da bir seçenek olarak görülüyor.
Fakat bunun için epey güzel saha tahlili yapılması, her seçim etrafının eğilimlerinin âlâ varsayım edilmesi gerekiyor.
CHP’de yapılan değerlendirmelerde, bu formülün uygulanması halinde, Millet İttifakı’nın milletvekili sayısı umulandan epey daha düşük gelebilir. Hatta birtakım siyasi partiler parlamentoya hiç milletvekili gönderemeyebilir.
Gelecek ve DEVA Partisi’nde ise bu formülün düzgün dizayn edilmesi halinde, her partinin kuvvetli olduğu yerlerden parlamentoya temsilci gönderebileceği söz ediliyor.
Hatta bilhassa CHP’nin milletvekili çıkaramadığı muhafazakar seçmenin ağır olduğu, başta İç Anadolu olmak üzere kimi bölgelerden, Millet İttifakı’nın daha fazla milletvekili çıkarabileceği yorumu yapılıyor.
Üçüncü ittifak yahut ittifaksız formüller
6’lı masada yer alan siyasi partilerin, Millet İttifakı haricinde “üçüncü” yeni bir ittifakla seçime gitmesi yahut her partinin farklı başka seçime girmesi, en düşük mümkünlük olarak görülüyor.
CHP ve ÂLÂ Parti’nin ittifakı sürdürmekte kararlı olduğu, fazlaca olağanüstü bir gelişme olmadıkça da ittifakla seçime gitmesine kesin gözüyle bakılıyor.
DP ve SP’nin de Millet İttifakı’na karşı olmadığı biliniyor. 6’lı masada yer alan partilerin, CHP ve YETERLİ Parti’den farklı olarak yeni bir ittifak kurmaları halinde, yüzde 7 barajını aşamama riski bulunuyor ve bu niçinle de epeyce kıymetli bir görüş ayrılığı olmadığı sürece partilerin bu sistemi tercih etmeyeceği tabir ediliyor.
Cumhur İttifakı’nın biçimlenmesine nazaran senaryolar değişebilir
6’lı masada yer alan muhalefet partileri yeni seçim sistemine nazaran mümkün senaryolar üzerinde çalışma yaparken, erken seçim ve AKP ile MHP’nin oluşturduğu Cumhur İttifakı’nın izleyeceği tavra bakılırsa de alternatif seçenekleri pahalandırıyor.
Sonbaharda bir erken seçime gidilmesi halinde, yeni seçim yasası uygulanmayacağı için, ittifak senaryolarının da buna göre şekilleneceğine dikkat çekiliyor.
bu biçimde bir seçenekte, milletvekili dağılımı siyasi partilerin oylarına bölünerek hesaplanacağı için, isteyen partilerin kendi listesiyle seçime girmesi formülünün daha yük kazanması mümkün görülüyor.
MHP ve BBP’nin AKP çatısı altında tek listeyle seçime girmesi halinde formüllerin buna nazaran dizayn edileceği söz ediliyor.
MHP Genel Lider Yardımcısı Semih Yalçın, MHP’nin AKP listelerinden seçime gireceği savlarına, “Ağzıma bile almam. Bizim seçmen üç hilali gorecek kardeşim” kelamlarıyla nokta koymasına rağmen, muhalefet hala bu seçeneği mümkünlük dahilinde kıymetlendiriyor.
bu biçimde bir durumda, Cumhur İttifakı’nın avantajlı olacağına dikkat çekilerek, bu durumda muhalefetin de “tek liste” seçeneğinin güçleneceği yorumu yapılıyor.
6’lı masanın gündeminde
Yeni seçim yasasının yürürlüğe girmesi niçiniyle, DP Genel Lideri Gültekin Uysal’ın evsahipliğinde Pazar günü yapılacak 6’lı görüşmede da muhtemel seçim senaryolarının gündeme gelmesi bekleniyor.
İştirakçi partiler, buradan bir ittifak sonucu çıkmayacağını, ittifak ve cumhurbaşkanlığı seçiminin, seçim takvimi belirtildiğında gündeme geleceğini, lakin yeni seçim maddesine bakılırsa en çok milletvekili çıkarmaya dönük formülleri konusunda karşılıklı görüş alışverişinde bulunulacağı tabir ediliyor.
Kaynak: Ayşe Sayın BBC Türkçe