A
admin
Guest
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Finansal İstikrar Raporu’nda, bankacılık kesiminin tarihi olarak en kuvvetli düzeyine ulaşan faal kalitesi göstergelerinin daha da güzelleştiği, tahsili gecikmiş alacak (TGA) oranının yüzde 2,2 ile tarihi olarak en düşük düzeye gerilediği bildirildi.
TCMB’nin Kasım 2022 periyoduna ait Finansal İstikrar Raporu, bankanın internet sitesinde yayımlandı.
Raporda, gelişmiş ülkelerde resesyon beklentilerinin artması niçiniyle global iktisadi faaliyetin yavaşladığı belirtilerek, ülkelerin iktisadi büyüme ve enflasyon görünümlerindeki farklılıklara bağlı olarak merkez bankalarının para siyaseti adımlarında ve bağlantılarında ayrışma gözlendiği kaydedildi.
Gelişmiş ülkelerin uzun vadeli tahvil getirilerindeki oynaklık ve fonlama maliyetlerindeki artışın, gelişmekte olan ülkelere yönelen portföy akımlarına ait riskleri canlı tuttuğu aktarılan raporda, Türkiye’de emsal ülkelere nazaran pek düşük olan hanehalkı borçluluğunun, son 10 çeyrek boyunca kesintisiz azalmaya devam ettiği vurgulandı.
Raporda, hanehalkı borçluluğunun büyük ölçüde sabit gelirli kesite ilişkin olmasının hanehalkının borç ödeme performansına ait göstergeleri daha da kuvvetlendirdiğinin altı çizilerek, “Hanehalkının finansal varlıklarındaki kuvvetli artış devam ederken, varlık kompozisyonunda TL’nin hissesi TCMB’nin liralaşma stratejisinin yansıması kararı artmaktadır. Hanehalkı varlıklarında TL mevduata dönüşümü teşvik eden uygulamaların takviyesiyle finansal sistemde TL mevduatın hissesi artarken, alternatif eserler ve yurt içi sermaye piyasalarında TL lehine gelişen dinamikler yabancı para (YP) mevduat tercihini azaltmaktadır. Hanehalkının mevduat dışı finansal varlıklara ilgisinin artması finansal araçların tabana yayılması açısından olumlu bir gelişme olarak bedellendirilmektedir.” denildi.
– “Reel dalın likidite, karlılık ve borç ödeme göstergeleri olumlu seyrediyor”
Raporda, gerçek kesimin finansal varlıklarının, yükümlülüklerine bakılırsa daha kuvvetli artışını sürdürdüğü, likidite, karlılık ve borç ödeme göstergelerinin olumlu seyrettiği lisana getirildi.
Kur ve emtia fiyatlarındaki gelişmeler ve enflasyonist baskıların, firmaların işletme sermayesi gereksinimini ve finansal yükümlülüklerini artırdığı belirtilen raporda, firma varlıklarının ise canlı seyreden iktisadi faaliyetin yanı sıra artan ciro ve karlılıklarla desteklendiği söz edildi.
Raporda, gerçek kesim firmalarının YP borçlarını azaltmaya devam ettiği aktarılarak, şunlar kaydedildi:
“Kur riski görünümündeki düzgünleşme de sürmektedir. Başka taraftan, firmaların yurt dışı finansmana erişimi ve dış borç yenileme oranındaki yüksek düzey korunmaktadır. Gerçek dal firmalarının karlılığı, kuvvetli seyreden iktisadi faaliyet, ihracat ve stok bir daha değerlemelerinin tesiriyle artmaktadır. Firmaların borç ödeme kabiliyetine ve likiditesine yönelik göstergelerdeki düzgünleşme korunmaktadır. Makroihtiyati düzenlemelerin katkısıyla ihracat ve yatırım oranı daha yüksek olan imalat kesimi firmalarının kredilerden aldığı hisse artmaya devam etmektedir. Uygulanan makroihtiyati siyasetler sonucunda, KOBİ, ihracat ve yatırım kredilerinin ocak-eylül devrindeki net kullandırımı evvelki yıla kıyasla 65 milyar liradan 878 milyar liraya gelerek 12 kat artış göstermiştir. Gerçek dalın net döviz açık durumu 2022’de 32,7 milyar dolar azalarak son 12 yıldaki en düşük düzey olan 89,1 milyar dolara gerilemiştir.”
– “TL firma kredilerinin toplam kredilerde sürükleyici”
Raporda, TL firma kredilerinin toplam kredilerde sürükleyici olduğu, Nisan 2022 ve daha sonrasında alınan makroihtiyati önlemlerin kredi büyümesindeki ivmelenmeyi sonlandırdığı vurgulandı.
Firmaların yükselen emtia fiyatlarıyla artan işletme sermayesi ve stok finansman muhtaçlığının, TL firma kredisi talebinin kuvvetli kalmasına niye olduğu belirtilen raporda, makroihtiyati siyasetlerin katkısıyla KOBİ, ihracat ve yatırım kredilerinin büyümesi ve kredilerdeki hissesinin olumlu tarafta ayrıştığına işaret edildi.
Raporda, bu gelişimin, büyüme kompozisyonunda sürdürülebilir bileşenlerin hissesinin artmasına, istihdamın güçlenmesine ve yapısal cari açığın azaltılmasına katkı verdiği tabir edilerek, “Kredilerin yatırım, ihracat ve potansiyel büyümeyi destekleyecek biçimde iktisadi faaliyetle buluşması büyük değer arz etmekte olup, alınan önlemlerin tesirleri yakından takip edilmektedir.” denildi.
– “Tahsili gecikmiş alacak oranı yüzde 2,2 ile tarihi düşük seviyede”
Raporda, kişisel kredi büyümesinin, haziranda konut kredileri kredi/değer oranı ve gereksinim kredi vadelerine yönelik sıkılaştırıcı tedbirlerin katkısıyla ölçülü seyrettiği bildirildi.
Parasal transfer sisteminin aktifliğini artırmak gayesiyle uygulamaya alınan TL ticari kredi faiz oranlarına nazaran menkul değer tesis edilmesine yönelik düzenleme daha sonrasında siyaset faiz oranı ile TL ticari kredi faiz oranı içindeki makasın kapandığına işaret edilen raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Bankacılık kesiminin tarihi olarak en kuvvetli düzeyine ulaşan etkin kalitesi göstergeleri daha da güzelleşmektedir. Nominal kredi büyümesinin yanı sıra tahsili gecikmiş alacak (TGA) ilavelerindeki ölçülü seyrin katkısıyla TGA oranındaki azalış eğilimi devam etmekte olup, kelam konusu düzgünleşme kredi tiplerinin geneline yaygın olarak görülmektedir. Kişisel ve firma TGA tahsilatlarının TGA bakiyesine oranı geçmiş devir ortalamasının üzerindedir. Güçlenen hanehalkı ve gerçek bölüm bilançoları yardımıyla, bankalar başta olmak üzere finansal kısmın etkin kalitesi güzelleşmeye devam ederek dalın TGA oranı yüzde 2,2 ile tarihi olarak en düşük düzeyine ulaşmıştır.”
Raporda, yakın izlemede bulunan kredi oranındaki güzelleşmenin devam ettiği aktarılarak, “Yakın izlemedeki kredilerin kıymetli bir kısmının gecikmesi olmayan kredilerden oluşması ve bankaların ihtiyatlılık gereği salgın devrinden itibaren tüm kredi sınıfları için yüksek oranlarda karşılık ayırmaları etkin kalitesine ait riskleri sınırlamaktadır.” denildi.
– “TL kredi büyümesi, TL mevduat büyümesinin gerisinde”
Raporda, bankacılık bölümünün YP dış borcu azalmaya devam ederken kuvvetli YP likidite tamponlarının korunmasının likidite şoklarına karşı bankaların dayanıklılığını artırdığı açıklandı.
Küresel finansal şartlardaki sıkılaşma ve jeopolitik riskler niçiniyle dış borç maliyetlerinin yükseldiğine işaret edilen raporda, buna rağmen bankaların kuvvetli bir borç geri ödeme ve yenileme performansı sergilediği vurgulandı.
Raporda, azalan dış borca rağmen bankaların döviz likiditelerini yüksek seviyede tuttuğu aktarılarak, “Bu durum mümkün şoklara karşı sistemin direncini kuvvetli kılmaktadır. Bilançolardaki liralaşma ile TL mevduatta gerçekleşen kuvvetli büyüme genel likidite görünümünü desteklerken, TL kredi büyümesi TL mevduat büyümesinin gerisinde seyretmektedir.” denildi.
Bankaların faiz riskinin sonlu seviyede olduğu, bilanço yapılarının faiz şoklarını yönetebilecek yüksek kapasiteye sahip bulunduğu söz edilen raporda, şunlar kaydedildi:
“Bankaların TL etkinlerinin ortalama vadesi bankaların sabit faizli uzun vadeli menkul değerlere yönelmesi ile son aylarda bir ölçü üst istikametli hareketlenmiştir. Bankaların değişken faizli kredi artışı sürerken, değişken faizli TL menkul değerlerin bilançodaki hissesi son rapor devrinde azalış göstermiştir. Kredilere ve mevduata ait devreye alınan menkul değer düzenlemelerinin bilançoya tesiri sonludur. Bankalar yüklü olarak uzun YP konuma sahip iken, uzun konum fazlası taşıyan bankaların sayısı artmakta ve etkin büyüklüğü hisseleri yüksek seyretmektedir.”
– “Bankaların likidite şoklarına karşı güçlü yapısı korunuyor”
Raporda, bankacılıkta kesim geneline yaygın kuvvetli karlılık performansının sermaye yeterliliğini desteklediği belirtilerek, bölümün kuvvetli karlılık performansında, kredi mevduat faiz marjı, TÜFE’ye endeksli menkul değer getirileri ile kredi büyümesinden gelen hacim etkisinin belirleyici olduğu tabir edildi.
Aktif kalitesi görünümünün olumlu seyretmesinin karlılığı desteklediği aktarılan raporda, bankaların ihtiyatlılık gereği hür karşılıklarını artırmalarının ise karlılığı sınırladığı bildirildi.
Raporda, bankaların dış borçları azalırken, kuvvetli yabancı para likidite tamponları ile likidite şoklarına karşı sağlam yapısının korunduğu vurgulandı.
Bankacılık bölümünün sermaye yeterlilik oranlarının düzenleme tesirlerinden arındırıldığında dahi yasal hudutların üzerinde kalmaya devam ettiği vurgulanan raporda, “Öte yandan, bankaların yasal sonların üzerinde tuttukları fazla sermaye yıl sonuna göre artış göstermiştir. Sermaye tamponları bankaların beklenmeyen kayıpları karşılayabilmesi ve gerilim periyotlarında iktisadın gereksinim duyduğu finansmanın sürdürülmesi açısından değer arz etmektedir.” değerlendirmeleri yapıldı.
TCMB’nin Kasım 2022 periyoduna ait Finansal İstikrar Raporu, bankanın internet sitesinde yayımlandı.
Raporda, gelişmiş ülkelerde resesyon beklentilerinin artması niçiniyle global iktisadi faaliyetin yavaşladığı belirtilerek, ülkelerin iktisadi büyüme ve enflasyon görünümlerindeki farklılıklara bağlı olarak merkez bankalarının para siyaseti adımlarında ve bağlantılarında ayrışma gözlendiği kaydedildi.
Gelişmiş ülkelerin uzun vadeli tahvil getirilerindeki oynaklık ve fonlama maliyetlerindeki artışın, gelişmekte olan ülkelere yönelen portföy akımlarına ait riskleri canlı tuttuğu aktarılan raporda, Türkiye’de emsal ülkelere nazaran pek düşük olan hanehalkı borçluluğunun, son 10 çeyrek boyunca kesintisiz azalmaya devam ettiği vurgulandı.
Raporda, hanehalkı borçluluğunun büyük ölçüde sabit gelirli kesite ilişkin olmasının hanehalkının borç ödeme performansına ait göstergeleri daha da kuvvetlendirdiğinin altı çizilerek, “Hanehalkının finansal varlıklarındaki kuvvetli artış devam ederken, varlık kompozisyonunda TL’nin hissesi TCMB’nin liralaşma stratejisinin yansıması kararı artmaktadır. Hanehalkı varlıklarında TL mevduata dönüşümü teşvik eden uygulamaların takviyesiyle finansal sistemde TL mevduatın hissesi artarken, alternatif eserler ve yurt içi sermaye piyasalarında TL lehine gelişen dinamikler yabancı para (YP) mevduat tercihini azaltmaktadır. Hanehalkının mevduat dışı finansal varlıklara ilgisinin artması finansal araçların tabana yayılması açısından olumlu bir gelişme olarak bedellendirilmektedir.” denildi.
– “Reel dalın likidite, karlılık ve borç ödeme göstergeleri olumlu seyrediyor”
Raporda, gerçek kesimin finansal varlıklarının, yükümlülüklerine bakılırsa daha kuvvetli artışını sürdürdüğü, likidite, karlılık ve borç ödeme göstergelerinin olumlu seyrettiği lisana getirildi.
Kur ve emtia fiyatlarındaki gelişmeler ve enflasyonist baskıların, firmaların işletme sermayesi gereksinimini ve finansal yükümlülüklerini artırdığı belirtilen raporda, firma varlıklarının ise canlı seyreden iktisadi faaliyetin yanı sıra artan ciro ve karlılıklarla desteklendiği söz edildi.
Raporda, gerçek kesim firmalarının YP borçlarını azaltmaya devam ettiği aktarılarak, şunlar kaydedildi:
“Kur riski görünümündeki düzgünleşme de sürmektedir. Başka taraftan, firmaların yurt dışı finansmana erişimi ve dış borç yenileme oranındaki yüksek düzey korunmaktadır. Gerçek dal firmalarının karlılığı, kuvvetli seyreden iktisadi faaliyet, ihracat ve stok bir daha değerlemelerinin tesiriyle artmaktadır. Firmaların borç ödeme kabiliyetine ve likiditesine yönelik göstergelerdeki düzgünleşme korunmaktadır. Makroihtiyati düzenlemelerin katkısıyla ihracat ve yatırım oranı daha yüksek olan imalat kesimi firmalarının kredilerden aldığı hisse artmaya devam etmektedir. Uygulanan makroihtiyati siyasetler sonucunda, KOBİ, ihracat ve yatırım kredilerinin ocak-eylül devrindeki net kullandırımı evvelki yıla kıyasla 65 milyar liradan 878 milyar liraya gelerek 12 kat artış göstermiştir. Gerçek dalın net döviz açık durumu 2022’de 32,7 milyar dolar azalarak son 12 yıldaki en düşük düzey olan 89,1 milyar dolara gerilemiştir.”
– “TL firma kredilerinin toplam kredilerde sürükleyici”
Raporda, TL firma kredilerinin toplam kredilerde sürükleyici olduğu, Nisan 2022 ve daha sonrasında alınan makroihtiyati önlemlerin kredi büyümesindeki ivmelenmeyi sonlandırdığı vurgulandı.
Firmaların yükselen emtia fiyatlarıyla artan işletme sermayesi ve stok finansman muhtaçlığının, TL firma kredisi talebinin kuvvetli kalmasına niye olduğu belirtilen raporda, makroihtiyati siyasetlerin katkısıyla KOBİ, ihracat ve yatırım kredilerinin büyümesi ve kredilerdeki hissesinin olumlu tarafta ayrıştığına işaret edildi.
Raporda, bu gelişimin, büyüme kompozisyonunda sürdürülebilir bileşenlerin hissesinin artmasına, istihdamın güçlenmesine ve yapısal cari açığın azaltılmasına katkı verdiği tabir edilerek, “Kredilerin yatırım, ihracat ve potansiyel büyümeyi destekleyecek biçimde iktisadi faaliyetle buluşması büyük değer arz etmekte olup, alınan önlemlerin tesirleri yakından takip edilmektedir.” denildi.
– “Tahsili gecikmiş alacak oranı yüzde 2,2 ile tarihi düşük seviyede”
Raporda, kişisel kredi büyümesinin, haziranda konut kredileri kredi/değer oranı ve gereksinim kredi vadelerine yönelik sıkılaştırıcı tedbirlerin katkısıyla ölçülü seyrettiği bildirildi.
Parasal transfer sisteminin aktifliğini artırmak gayesiyle uygulamaya alınan TL ticari kredi faiz oranlarına nazaran menkul değer tesis edilmesine yönelik düzenleme daha sonrasında siyaset faiz oranı ile TL ticari kredi faiz oranı içindeki makasın kapandığına işaret edilen raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Bankacılık kesiminin tarihi olarak en kuvvetli düzeyine ulaşan etkin kalitesi göstergeleri daha da güzelleşmektedir. Nominal kredi büyümesinin yanı sıra tahsili gecikmiş alacak (TGA) ilavelerindeki ölçülü seyrin katkısıyla TGA oranındaki azalış eğilimi devam etmekte olup, kelam konusu düzgünleşme kredi tiplerinin geneline yaygın olarak görülmektedir. Kişisel ve firma TGA tahsilatlarının TGA bakiyesine oranı geçmiş devir ortalamasının üzerindedir. Güçlenen hanehalkı ve gerçek bölüm bilançoları yardımıyla, bankalar başta olmak üzere finansal kısmın etkin kalitesi güzelleşmeye devam ederek dalın TGA oranı yüzde 2,2 ile tarihi olarak en düşük düzeyine ulaşmıştır.”
Raporda, yakın izlemede bulunan kredi oranındaki güzelleşmenin devam ettiği aktarılarak, “Yakın izlemedeki kredilerin kıymetli bir kısmının gecikmesi olmayan kredilerden oluşması ve bankaların ihtiyatlılık gereği salgın devrinden itibaren tüm kredi sınıfları için yüksek oranlarda karşılık ayırmaları etkin kalitesine ait riskleri sınırlamaktadır.” denildi.
– “TL kredi büyümesi, TL mevduat büyümesinin gerisinde”
Raporda, bankacılık bölümünün YP dış borcu azalmaya devam ederken kuvvetli YP likidite tamponlarının korunmasının likidite şoklarına karşı bankaların dayanıklılığını artırdığı açıklandı.
Küresel finansal şartlardaki sıkılaşma ve jeopolitik riskler niçiniyle dış borç maliyetlerinin yükseldiğine işaret edilen raporda, buna rağmen bankaların kuvvetli bir borç geri ödeme ve yenileme performansı sergilediği vurgulandı.
Raporda, azalan dış borca rağmen bankaların döviz likiditelerini yüksek seviyede tuttuğu aktarılarak, “Bu durum mümkün şoklara karşı sistemin direncini kuvvetli kılmaktadır. Bilançolardaki liralaşma ile TL mevduatta gerçekleşen kuvvetli büyüme genel likidite görünümünü desteklerken, TL kredi büyümesi TL mevduat büyümesinin gerisinde seyretmektedir.” denildi.
Bankaların faiz riskinin sonlu seviyede olduğu, bilanço yapılarının faiz şoklarını yönetebilecek yüksek kapasiteye sahip bulunduğu söz edilen raporda, şunlar kaydedildi:
“Bankaların TL etkinlerinin ortalama vadesi bankaların sabit faizli uzun vadeli menkul değerlere yönelmesi ile son aylarda bir ölçü üst istikametli hareketlenmiştir. Bankaların değişken faizli kredi artışı sürerken, değişken faizli TL menkul değerlerin bilançodaki hissesi son rapor devrinde azalış göstermiştir. Kredilere ve mevduata ait devreye alınan menkul değer düzenlemelerinin bilançoya tesiri sonludur. Bankalar yüklü olarak uzun YP konuma sahip iken, uzun konum fazlası taşıyan bankaların sayısı artmakta ve etkin büyüklüğü hisseleri yüksek seyretmektedir.”
– “Bankaların likidite şoklarına karşı güçlü yapısı korunuyor”
Raporda, bankacılıkta kesim geneline yaygın kuvvetli karlılık performansının sermaye yeterliliğini desteklediği belirtilerek, bölümün kuvvetli karlılık performansında, kredi mevduat faiz marjı, TÜFE’ye endeksli menkul değer getirileri ile kredi büyümesinden gelen hacim etkisinin belirleyici olduğu tabir edildi.
Aktif kalitesi görünümünün olumlu seyretmesinin karlılığı desteklediği aktarılan raporda, bankaların ihtiyatlılık gereği hür karşılıklarını artırmalarının ise karlılığı sınırladığı bildirildi.
Raporda, bankaların dış borçları azalırken, kuvvetli yabancı para likidite tamponları ile likidite şoklarına karşı sağlam yapısının korunduğu vurgulandı.
Bankacılık bölümünün sermaye yeterlilik oranlarının düzenleme tesirlerinden arındırıldığında dahi yasal hudutların üzerinde kalmaya devam ettiği vurgulanan raporda, “Öte yandan, bankaların yasal sonların üzerinde tuttukları fazla sermaye yıl sonuna göre artış göstermiştir. Sermaye tamponları bankaların beklenmeyen kayıpları karşılayabilmesi ve gerilim periyotlarında iktisadın gereksinim duyduğu finansmanın sürdürülmesi açısından değer arz etmektedir.” değerlendirmeleri yapıldı.