DeSouza
New member
Ege’de son devirde meydana gelen sarsıntılar bölgedekileri huzursuz etmeye devam ediyor. Son olarak Muğla açıklarında meydana gelen 5.4 büyüklüğündeki zelzele halk içinde paniğe yol açtı. Bu depremdilk evvel ortaya çıkan birtakım imajlar ise başları karıştırmış durumda. Daha evvel Hatay ve Kahramanmaraş’ta yaşanan yer çökmelerinin bir gibisi İzmir’de yaşanmıştı. İzmir’in Küçük Menderes Havzası’nda derinliği 18 santimetreyi bulan taban çökmeleri meydana gelmişti. Peki bu yer çökmeleri yaşanacak sarsıntıların habercisi olabilir mi ya da yaşanan zelzeleler yerde çökmelere yol açabilir mi? Milliyet.com.tr’ye konuşan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi ve Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Ziyadin Çakır ile İTÜ İnşaat Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Geoteknik Mühendisliği Ünitesi Üyesi Prof. Dr. Recep İyisan dikkat çeken açıklamalarda bulundu.
‘DEPREMİN ODAĞINA YAKINSA ÇÖKMELER OLABİLİR’
Prof. Dr. Ziyadin Çakır, Ege’de yaşanan ufak zelzelelerin çökmelerle ilgisi olmadığını söylemiş oldu. Prof. Dr. Çakır, “Depremin odağına yakın bölgelerde yerde oturma olabilir lakin şimdiye kadar bu biçimde bir müşahede rapor edilmedi” diye konuştu. Halk içinde endişe yaratan çökmelerin niçini olarak doğal gaz çalışmalarının olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Çakır, kelamlarına şu biçimde devam etti:
“Trakya bölgesinde de doğal gaz çıkartma faaliyetleri ile alakalı olarak yerde oturmalar meydana geliyor. Bu bahiste yapılan bilimsel çalışmalar yayın basamağında.”
‘SİSMİK AKTİVİTESİ YÜKSEK BÖLGELERDE YAŞANIYOR’
Prof. Dr. Recep İyisan ise zelzelenin derin ve uzun yüzey kırıkları, bölgesel çökmeler ve heyelanlara niye olabileceğini kaydederek, “Bu olaylar sismik aktivitesi yüksek olan bölgelerde meydana geliyor. Öbür bölgelere bu manada tesir düşük. İç Anadolu Bölgesi’nde görülen obruk tipi büyük çaplı ve derin yer göçmelerinin niçininin zelzele değil, bölgesel jeolojik yapı ve su rejimi üzere farklı faktörlere bağlı olduğu düşünülüyor” yorumunda bulundu.
ÇÖKMELERİN niçinİ ORTAYA ÇIKTI
İzmir’de derinliği 18 santimetreyi bulan çökmelerin sebebi biroldukca kişi tarafınca sarsıntı olarak varsayım edilse de uzmanlar çökmelerin gerçek niçinini deklare etti. İzmir’in Küçük Menderes Havzası’ndaki çökmelerin çok ve ağır yer altı su kullanması kaynaklı olduğu belirlendi. Türkiye’nin bir hayli bölgesinde mevsim normallerinin altında seyreden yağışların acı tarafı da bu biçimdelikle ortaya çıkmış oldu. Yer altı sularının gereğince beslenmemesi ve çok kullanması ile yağışların yetersiz kalması tabanda hasara sebep oldu.
Zemin çökmelerinin biroldukça niçini olabiliyor. Mevsim normallerinin altında seyreden yağışlar, yer altı sularında da önemli bir azalmaya yol açabiliyor. Boşalan noktalarda meydana gelen çökmeler ise yüzeyde de görülebiliyor.
Prof. Dr. Ziyadin Çakır, İzmir’de ve Kahramanmaraş’taki yer altı sularının azalmasından kaynaklanan çökmelerle ilgili kıymetli bir noktaya işaret etti. Prof. Dr. Çakır, “Her iki bölgede de çökmelere yer altı sularının çok çekimi niye oluyor. Türkiye’nin biroldukca bölgesinde birebir sorun mevcut. Yer altı sularının yanı sıra Batı Anadolu’da bilhassa Büyük Menderes Havzası’nda jeotermal güç üretimi faaliyetleri de değerli derecede ve geniş çaplı taban oturmalarına niye oluyor” diye konuştu.
HANGİ TEDBİRLER ALINABİLİR?
Zemin çökmesi riski inşaata başlanmadan evvel denetim edilmesi gereken bir nokta. Prof. Dr. Ziyadin Çakır, ziraî faaliyetlerde kullanılmak üzere birfazlaca kaçak kuyu bulunduğunu ve yer altı sularının kullanmasının denetim altında tutulması gerektiğini söyleyerek bu bölgelerdeki inşaat çalışmalarının tabana uygun yapı malzemeleriyla yapılmasının kıymetini de şu sözlerle lisana getirdi: “Zemin etütleri sağlıklı bir biçimde yapılırsa her yere uygun binalar yapılabilir.”
Prof. Dr. Recep İyisan da zelzele kaynaklı çökmelerin önüne Türkiye’de pek başarılı olan taban güçlendirme üzere çalışmalarla geçilebileceğini söylemiş oldu. Prof. Dr. İyisan ayrıyeten zelzele sırasında yaşanacak yer çökmelerini iddia edecek önleyici mühendislik önlemlerinin alınmasının gerekli olduğunu belirtti ve bu tedbirlerin alınması durumunda riskin ortadan kaldırılacağının altını çizdi.
‘İZMİR DEPREMİ’NDEN daha sonra ANLAŞILDI’
Çoğu vakit zelzeleden bağımsız biçimde meydana gelen çökmelerin bir zelzele olması durumundaki tesiri de merak ediliyor. İzmir’de 2020 yılında meydana gelen 6.9 büyüklüğündeki zelzelede 117 kişi hayatını kaybetmiş, zelzele büyük telaş ve dehşete sebep olmuştu.
Prof. Dr. Recep İyisan, “İzmir zelzelesi daha sonrasında bölgede farklı üniversite ve kuruluşlarca incelemeler yapıldı. Bahisle ilgili hazırlanan raporlar incelendiğinde oluşan hasarların genelde üstyapı ve yetersiz temel sistemi kaynaklı olduğu anlaşıldı. Bu raporlarda İzmir Körfezi kıyılarında bilhassa Bayraklı, Bornova ve Mavişehir bölgelerinde derin alüvyon yerlerin mevcut olduğu belirtiliyordu” ayrıntısını paylaştı.
‘en çok HASAR O BÖLGELERDE OLACAK’
Prof. Dr. İyisan, İzmir’de yanlış yere yanlış materyallerle inşa edilen binaların yıkımı ve yaşanan acıdan daha sonra sarsıntıya güçlü yapıların dizaynının kıymetini de hatırlatarak şu tekliflerde bulundu:
“Depreme güçlü yapı dizaynında 3 faktör tıpkı anda dikkate alınmalı: Sarsıntı kaynak özellikleri, yapı özellikleri ve mahallî yer şartları. Deprem daha sonrası yapısal hasar incelemeleri ve taban yüzeyinde alınan güçlü yer hareketi kayıtları, zelzeleler sırasında temel yeri davranışı ile yapı davranışı içinde bir münasebet olduğunu ortaya koyuyor. Bu niçinle zelzeleler sırasında yer katmanlarının davranışının bilinmesi gerekir.”
Deprem ve çökmelerin yol açabileceği problemlere değinen Prof. Dr. Ziyadin Çakır ise, “Çökmelerin ve kaymaların yaşandığı alanlar gelecekte oluşacak bir zelzelede hasarın en çok olacağı yerler olacak” notunu düştü.
‘DEPREMİN ODAĞINA YAKINSA ÇÖKMELER OLABİLİR’
Prof. Dr. Ziyadin Çakır, Ege’de yaşanan ufak zelzelelerin çökmelerle ilgisi olmadığını söylemiş oldu. Prof. Dr. Çakır, “Depremin odağına yakın bölgelerde yerde oturma olabilir lakin şimdiye kadar bu biçimde bir müşahede rapor edilmedi” diye konuştu. Halk içinde endişe yaratan çökmelerin niçini olarak doğal gaz çalışmalarının olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Çakır, kelamlarına şu biçimde devam etti:
“Trakya bölgesinde de doğal gaz çıkartma faaliyetleri ile alakalı olarak yerde oturmalar meydana geliyor. Bu bahiste yapılan bilimsel çalışmalar yayın basamağında.”
‘SİSMİK AKTİVİTESİ YÜKSEK BÖLGELERDE YAŞANIYOR’
Prof. Dr. Recep İyisan ise zelzelenin derin ve uzun yüzey kırıkları, bölgesel çökmeler ve heyelanlara niye olabileceğini kaydederek, “Bu olaylar sismik aktivitesi yüksek olan bölgelerde meydana geliyor. Öbür bölgelere bu manada tesir düşük. İç Anadolu Bölgesi’nde görülen obruk tipi büyük çaplı ve derin yer göçmelerinin niçininin zelzele değil, bölgesel jeolojik yapı ve su rejimi üzere farklı faktörlere bağlı olduğu düşünülüyor” yorumunda bulundu.
ÇÖKMELERİN niçinİ ORTAYA ÇIKTI
İzmir’de derinliği 18 santimetreyi bulan çökmelerin sebebi biroldukca kişi tarafınca sarsıntı olarak varsayım edilse de uzmanlar çökmelerin gerçek niçinini deklare etti. İzmir’in Küçük Menderes Havzası’ndaki çökmelerin çok ve ağır yer altı su kullanması kaynaklı olduğu belirlendi. Türkiye’nin bir hayli bölgesinde mevsim normallerinin altında seyreden yağışların acı tarafı da bu biçimdelikle ortaya çıkmış oldu. Yer altı sularının gereğince beslenmemesi ve çok kullanması ile yağışların yetersiz kalması tabanda hasara sebep oldu.
Zemin çökmelerinin biroldukça niçini olabiliyor. Mevsim normallerinin altında seyreden yağışlar, yer altı sularında da önemli bir azalmaya yol açabiliyor. Boşalan noktalarda meydana gelen çökmeler ise yüzeyde de görülebiliyor.
Prof. Dr. Ziyadin Çakır, İzmir’de ve Kahramanmaraş’taki yer altı sularının azalmasından kaynaklanan çökmelerle ilgili kıymetli bir noktaya işaret etti. Prof. Dr. Çakır, “Her iki bölgede de çökmelere yer altı sularının çok çekimi niye oluyor. Türkiye’nin biroldukca bölgesinde birebir sorun mevcut. Yer altı sularının yanı sıra Batı Anadolu’da bilhassa Büyük Menderes Havzası’nda jeotermal güç üretimi faaliyetleri de değerli derecede ve geniş çaplı taban oturmalarına niye oluyor” diye konuştu.
HANGİ TEDBİRLER ALINABİLİR?
Zemin çökmesi riski inşaata başlanmadan evvel denetim edilmesi gereken bir nokta. Prof. Dr. Ziyadin Çakır, ziraî faaliyetlerde kullanılmak üzere birfazlaca kaçak kuyu bulunduğunu ve yer altı sularının kullanmasının denetim altında tutulması gerektiğini söyleyerek bu bölgelerdeki inşaat çalışmalarının tabana uygun yapı malzemeleriyla yapılmasının kıymetini de şu sözlerle lisana getirdi: “Zemin etütleri sağlıklı bir biçimde yapılırsa her yere uygun binalar yapılabilir.”
Prof. Dr. Recep İyisan da zelzele kaynaklı çökmelerin önüne Türkiye’de pek başarılı olan taban güçlendirme üzere çalışmalarla geçilebileceğini söylemiş oldu. Prof. Dr. İyisan ayrıyeten zelzele sırasında yaşanacak yer çökmelerini iddia edecek önleyici mühendislik önlemlerinin alınmasının gerekli olduğunu belirtti ve bu tedbirlerin alınması durumunda riskin ortadan kaldırılacağının altını çizdi.
‘İZMİR DEPREMİ’NDEN daha sonra ANLAŞILDI’
Çoğu vakit zelzeleden bağımsız biçimde meydana gelen çökmelerin bir zelzele olması durumundaki tesiri de merak ediliyor. İzmir’de 2020 yılında meydana gelen 6.9 büyüklüğündeki zelzelede 117 kişi hayatını kaybetmiş, zelzele büyük telaş ve dehşete sebep olmuştu.
Prof. Dr. Recep İyisan, “İzmir zelzelesi daha sonrasında bölgede farklı üniversite ve kuruluşlarca incelemeler yapıldı. Bahisle ilgili hazırlanan raporlar incelendiğinde oluşan hasarların genelde üstyapı ve yetersiz temel sistemi kaynaklı olduğu anlaşıldı. Bu raporlarda İzmir Körfezi kıyılarında bilhassa Bayraklı, Bornova ve Mavişehir bölgelerinde derin alüvyon yerlerin mevcut olduğu belirtiliyordu” ayrıntısını paylaştı.
‘en çok HASAR O BÖLGELERDE OLACAK’
Prof. Dr. İyisan, İzmir’de yanlış yere yanlış materyallerle inşa edilen binaların yıkımı ve yaşanan acıdan daha sonra sarsıntıya güçlü yapıların dizaynının kıymetini de hatırlatarak şu tekliflerde bulundu:
“Depreme güçlü yapı dizaynında 3 faktör tıpkı anda dikkate alınmalı: Sarsıntı kaynak özellikleri, yapı özellikleri ve mahallî yer şartları. Deprem daha sonrası yapısal hasar incelemeleri ve taban yüzeyinde alınan güçlü yer hareketi kayıtları, zelzeleler sırasında temel yeri davranışı ile yapı davranışı içinde bir münasebet olduğunu ortaya koyuyor. Bu niçinle zelzeleler sırasında yer katmanlarının davranışının bilinmesi gerekir.”
Deprem ve çökmelerin yol açabileceği problemlere değinen Prof. Dr. Ziyadin Çakır ise, “Çökmelerin ve kaymaların yaşandığı alanlar gelecekte oluşacak bir zelzelede hasarın en çok olacağı yerler olacak” notunu düştü.