A
admin
Guest
İsrail’in Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Irit Lillian, Türkiye ile İsrail içindeki olağanlaşma sürecine epey inandığını belirterek “Çünkü bu sürecin, iki ülke içindeki bağların en yüksek noktaya çıkmasını sağlayacak bir kapı olduğunu düşünüyorum.” dedi.
AAtölye’de Anadolu Ajansına özel röportaj veren Lillian, Türkiye ile İsrail içindeki olağanlaşma sürecini, iki ülke içindeki potansiyel iş birliği alanlarını ve sürecin geleceğine ait beklentilerini anlattı.
Ocak 2021’den bu yana resmi olarak Türkiye’de misyon yapan Lillian, yeni periyoda ait olarak, “İsrail ve Türkiye içindeki münasebetlerde fazlaca net bir biçimde bir daha sonraki kademeye girdiğimizi düşünüyorum.” sözünü kullandı.
Lillian, bölgede daha evvel de yaşandığı üzere krizlerle karşı karşıya kalınabileceğine işaret ederek “Bizim coğrafyamızda sorun krizlerin ortaya çıkması değil ne vakit olacağıdır. Ve geçtiğimiz yıl ortasında yarattığımız sürecin, çatışma önleyici sistem içerdiğine inanıyorum. Ve şayet bu çatışmayı tedbire düzeneğini akla yatkın kullanırsak, gelecekteki krizleri denetim altına alabiliriz.” diye konuştu.
– “Normalleşme sürecinde rastgele bir arabulucu yoktu”
İki ülkenin resmiyet kazanan olağanlaşma sürecinde rastgele bir üçüncü tarafın arabuluculuğunun kelam konusu olmadığını belirten Lillian, kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Uzlaşma süreci her iki hükümetin sonucuydı. Bu bahiste hem Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Büyükelçi İbrahim Kalın’ın tıpkı vakitte Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal’ın ismini vermeliyim. Bizim Dışişleri Bakanlığı Müsteşarımız ile fazlaca değerli aktörler olarak bu süreci sahiden epeyce akla yatkın ve dikkatli bir biçimde yönettiler. Süreç sonunda gemimizin amaca ulaşmasına hayli sevindim. Fakat bir daha de önümüzde hayli uzun bir seyahatin olduğunu biliyorum.”
– “İsrail’in yeni Ankara Büyükelçisinin açıklanması birkaç haftadan fazla sürebilir”
Yeni atanacak İsrail’in Ankara Büyükelçisinin kim olacağı tarafında soruya ait, çabucak hemen mutlaklaşmış bir ismin mevcut olmadığını söyleyen Lillian, “Yeni elçinin ismini öğrenmemiz birkaç haftadan fazla sürebilir.” dedi.
Lillian, iki ülke içinde tıpkı vakit diliminde elçilerin isimlerinin açıklanması tarafından bir karar alınmadığını tabir ederek her iki tarafın da kendi takvimine uygun bir biçimde açıklamasına hürmet duyduklarını ve bunun bu türlü olması gerektiğine inandıklarını söylemiş oldu.
– “Filistin sorununun Türkiye idaresinin kalplerinde fazlaca kıymetli olduğunu biliyorum”
İsrail ve Türkiye içinde karşılıklı büyükelçi atama sonucunın akabinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun geçen hafta yaptığı “Filistin’in haklarını savunmaya devam edeceğiz.” açıklaması anımsatılan Lillian, Filistin problemindeki gelişmelerin Türkiye- İsrail alakalarını olumsuz etkileme ihtimaline ait, “Kesinlikle bunu ummuyorum.” dedi.
Lillian, şu biçimde devam etti:
“İkili bağlantılarımızın üçüncü bir tarafa bağlı olmadığını düşünüyorum. Gerçeği görmezden gelmiyorum. Filistin sıkıntısının Türkiye idaresinin kalplerinde fazlaca bedelli olduğunu biliyorum. Bunu hayli uygun biliyorum ve anlıyorum. Ve bu bununla birlikte biz İsrailliler için de epeyce pahalı bir sıkıntı. kimi vakit buraya pek yansımasa da İsrail’de bizim de ömrümüzü epeyce etkileyen bir mevzu. Ama bir daha de daha evvel bahsetmiş olduğum üzere bu alakada üçüncü bir şahsın olmaması gerektiğini düşünüyorum.”
– “İsrail ve Türkiye içindeki münasebetlerde bir daha sonraki kısma fazlaca net bir biçimde geçildiğini düşünüyorum”
Lillian, İsrail merkezli yayın yapan “Times of Israel” sitesinde pazar günü yer alan röportajında iki ülkenin olağanlaşması sürecine yönelik kullandığı “Mükemmel bir evliliğe sahip olmayacağımızı biliyoruz” tabirini niye kullandığını anlattı.
“Mükemmel” sözünün fazlaca büyük bir manası olduğunu vurgulayan Lillian, uzun müddettir evli olan biri olarak evliliklerin zorluğunun farkında olduğunu ve buna dikkat çekmek için bu benzetmeyi yaptığını belirtti.
Lillian, mevcut ikili münasebetlerde yakalanan ivmeye vurgu yaptığı açıklamasında, şu tabirleri kullandı:
“İsrail ve Türkiye içindeki ilgilerde bir daha sonraki etaba epey net bir biçimde girdiğimizi düşünüyorum. Ve doğal ki bölgemizde daha evvel yaşadığımız üzere krizlerle karşı karşıya kalabiliriz. Bizim coğrafyamızda sıkıntı krizlerin ortaya çıkması değil, ne vakit olacağıdır. Ve geçtiğimiz yıl ortasında yarattığımız sürecin, çatışma önleyici düzenek içerdiğine inanıyorum. Ve şayet bu çatışmayı tedbire sistemini makul kullanırsak, gelecekteki krizleri denetim altına alabiliriz.”
– “İki ülke içindeki ticaret hacmi 10 milyar dolar düzeyine çıkarılabilir”
Lillian, Türkiye ile İsrail içinde ekonomik, güvenlik, istihbarat üzere farklı alanlarda gerçekleşmesi planlanan olası iş birlikleriyle ilgili soruları da cevapladı.
Ekonomi başlığı altında beklentileri kıymetlendiren Lillian, olağanlaşma sürecini iki ülkenin birlikte yola çıktığı bir “yolculuğa” benzetti ve bu seyahatte iki taraf için de daha fazla iş fırsatı doğacağının altını çizdi.
Lillian, ekonomik açıdan iki ülkenin ortak çalışabileceği biroldukça alanın bulunduğuna işaret ederek “Şu anda iki ülke içindeki mevcut ticaret hacmi 8 milyar dolar düzeyinde lakin bunu rahatlıkla 10 milyar dolar düzeyine çıkarabileceğimize inanıyorum. bir daha ilerideki devirde İsrail Hava Yollarının bir daha Türkiye’ye uçuş yaptığını ve daha fazla sayıda İsrailli turistin Türkiye’ye geleceğini bakılırsaceğiz. Bu iş birliği hem bölgesel birebir vakitte global olarak fazlaca değerli.” değerlendirmesinde bulundu.
Karma Ekonomik Kurulunun 2009’dan bu yana toplanmadığını lakin kısa müddet ortasında eylül ya da ekim aylarında bir görüşme olacağını belirten Lillian, “İnanıyorum ki her iki ülkeden uzmanların bir ortaya gelmesiyle yeni mutabakatların, iş birliği alanlarının oluşmasını bekleyebiliriz. İktisat alanında bakanlar seviyesinde de karşılıklı ziyaretleri bekliyoruz.” dedi.
– “Güvenlik ve istihbarat alanındaki iş birliklerini medya önünde konuşmamalıyız”
Türkiye ile İsrail içindeki son periyotta ortaya çıkan güvenlik ve istihbarat alanlarındaki iş birliklerinin medya önünde dillendirilmesini hakikat bulmadıklarını söyleyen Lillian, şunları kaydetti:
“Güvenlik alanında iş birliği yapmak epey hassas bir problemdir. Bu niçinle medyada fazlaca fazla tartışmamamız gerektiğine inanıyorum. Birkaç hafta evvel Türkiye’de İsrailli turistlere yönelik terör taarruzlarını önleyen hayli güzel iş birliği hakkında epeyce şey konuşulmuştu. İstihbarat alanındaki iş birliğinin bu türlü olması gerektiğine inanıyorum, yapılan iş birliği saklı kalmalı. Bu tip faaliyetlerin tabiatı budur ve bu türlü olduğu için mutluyum.”
Lillian, iki ülke içinde savunma endüstrisi alanında potansiyel iş birliklerine ait soruyu geçmişe referans vererek şöyle yanıtladı:
“Türkiye ile savunma endüstrisi alanında 90’lı senelerda, 2000’li yılların başında, epeyce yakın iş birliklerimiz oldu. İki ülkenin savunma endüstrileri içindeki teknolojik iş birliği basamağına gelecek süreçte ulaşılabileceğine inanıyorum. Bu bahiste iş birliği eski halini alabilir. Lakin vurguladığım üzere farklı alanlarda da geniş bir yelpazede teknolojik ve iş birliği imkanlarımız var. Bunlar tarım, su kaynakları, çölleşme üzere alanlar olabilir. Savunma endüstrisinde iş birliği de çabucak sonrasındaki bir evrede müzakere edilebilir.”
Enerji alanında son periyottaki gelişmeleri de pahalandıran Lillian, İsrail’in Doğu Akdeniz Doğal Gaz Boru Sınırı Projesi’nin (EastMed) uygulanması konusunda kararlı olduğunu söz etti.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali niçiniyle son bir yılda güce, doğal gaza olan talebin muazzam bir biçimde arttığının altının çizen Lillian, fakat bir daha de yenilenebilir güç üzere geleceğin güç kaynaklarına da yönelinmesi gerektiğini aktardı.
– “Türkiye ile güç alanındaki iş birliği gelecek devirde konuşulmalı”
Türkiye ile ilgili güç alanında yapılacak ortak iş birliği konusunun gelecek periyotta konuşulması gereken bir problem olduğunu belirten Lillian, “Enerji ve güçle ilgili alanlardaki iş birliği üzerinde durabileceğimiz bir hayli husus var. Ancak bir daha de bu gelecek devirlerin problemidir. Bu hususların epeyce yakında tartışılacağına inanıyorum. Bu hususlara hayli bütünsel yaklaşmamız gerektiğini düşünüyorum.” dedi.
– “Seçimlerden çıkacak sonuçlar olağanlaşma sürecini etkilememeli”
Lillian, İsrail’de 1 Kasım’da yapılacak genel seçim kararınun olağanlaşma sürecine bir etkisinin olup olamayacağına ait, “İki ülke içindeki alakalar tarihî ve klasik olarak uzun senelera dayanıyor. İlgilerde iniş ve çıkışların yaşandığını biliyoruz. Bu kere epey daha güçlü, temeli sağlam ve problemleri gelişimi esnasında çözebileceğimiz bir münasebet yarattığımıza inanıyorum. Bu, hangi hükümetin var olduğuyla ilgili değil.” diye konuştu.
Türkiye’nin de 2023’ün Haziran ayında seçime gideceğini anımsatan Lillian, ikili ilgilerin siyasetçilerin kararlarına bağlı olmaması gerektiğini belirterek “İlişkiler, iki ülkenin de başında kim olduğu önemsenmeksizin bölgedeki barış ve istikrarı artıracak biçimde kuvvetli bir temele dayanmalıdır. Bu durumu, iki ülkenin, iki ulusun ve iki halkın ortak çıkarları olarak ele almalıyız.” değerlendirmesinde bulundu.
– “Türkiye’den çok üst seviye bir bakanın Kudüs’te bir heyete başkanlık etmesi bekleniyor”
Lillian, iki ülke içinde yakın devirde bir ziyaretin planlanmasına ait soruyu şöyle yanıtladı:
“Üzerinde çalışıyoruz. Birinci ziyaretin ekonomiyi daha geniş biçimde ele alabilecek bir bakanın olacağını düşünüyorum. Karma Ekonomik Kurulunun eylülde bir ortaya gelmesini bekliyoruz ve bildiğimiz kadarıyla Türkiye’den hayli üst seviye bir bakanın Kudüs’te bir heyete başkanlık etmesi bekleniyor. Ve olağan ki bu bakan İsrail İktisat Bakanı’nın konuğu olacak. Bu görüşmelerin devamı da gelecek diye düşünüyorum. Üzerinde çalışıyoruz.”
AAtölye’de Anadolu Ajansına özel röportaj veren Lillian, Türkiye ile İsrail içindeki olağanlaşma sürecini, iki ülke içindeki potansiyel iş birliği alanlarını ve sürecin geleceğine ait beklentilerini anlattı.
Ocak 2021’den bu yana resmi olarak Türkiye’de misyon yapan Lillian, yeni periyoda ait olarak, “İsrail ve Türkiye içindeki münasebetlerde fazlaca net bir biçimde bir daha sonraki kademeye girdiğimizi düşünüyorum.” sözünü kullandı.
Lillian, bölgede daha evvel de yaşandığı üzere krizlerle karşı karşıya kalınabileceğine işaret ederek “Bizim coğrafyamızda sorun krizlerin ortaya çıkması değil ne vakit olacağıdır. Ve geçtiğimiz yıl ortasında yarattığımız sürecin, çatışma önleyici sistem içerdiğine inanıyorum. Ve şayet bu çatışmayı tedbire düzeneğini akla yatkın kullanırsak, gelecekteki krizleri denetim altına alabiliriz.” diye konuştu.
– “Normalleşme sürecinde rastgele bir arabulucu yoktu”
İki ülkenin resmiyet kazanan olağanlaşma sürecinde rastgele bir üçüncü tarafın arabuluculuğunun kelam konusu olmadığını belirten Lillian, kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Uzlaşma süreci her iki hükümetin sonucuydı. Bu bahiste hem Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Büyükelçi İbrahim Kalın’ın tıpkı vakitte Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal’ın ismini vermeliyim. Bizim Dışişleri Bakanlığı Müsteşarımız ile fazlaca değerli aktörler olarak bu süreci sahiden epeyce akla yatkın ve dikkatli bir biçimde yönettiler. Süreç sonunda gemimizin amaca ulaşmasına hayli sevindim. Fakat bir daha de önümüzde hayli uzun bir seyahatin olduğunu biliyorum.”
– “İsrail’in yeni Ankara Büyükelçisinin açıklanması birkaç haftadan fazla sürebilir”
Yeni atanacak İsrail’in Ankara Büyükelçisinin kim olacağı tarafında soruya ait, çabucak hemen mutlaklaşmış bir ismin mevcut olmadığını söyleyen Lillian, “Yeni elçinin ismini öğrenmemiz birkaç haftadan fazla sürebilir.” dedi.
Lillian, iki ülke içinde tıpkı vakit diliminde elçilerin isimlerinin açıklanması tarafından bir karar alınmadığını tabir ederek her iki tarafın da kendi takvimine uygun bir biçimde açıklamasına hürmet duyduklarını ve bunun bu türlü olması gerektiğine inandıklarını söylemiş oldu.
– “Filistin sorununun Türkiye idaresinin kalplerinde fazlaca kıymetli olduğunu biliyorum”
İsrail ve Türkiye içinde karşılıklı büyükelçi atama sonucunın akabinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun geçen hafta yaptığı “Filistin’in haklarını savunmaya devam edeceğiz.” açıklaması anımsatılan Lillian, Filistin problemindeki gelişmelerin Türkiye- İsrail alakalarını olumsuz etkileme ihtimaline ait, “Kesinlikle bunu ummuyorum.” dedi.
Lillian, şu biçimde devam etti:
“İkili bağlantılarımızın üçüncü bir tarafa bağlı olmadığını düşünüyorum. Gerçeği görmezden gelmiyorum. Filistin sıkıntısının Türkiye idaresinin kalplerinde fazlaca bedelli olduğunu biliyorum. Bunu hayli uygun biliyorum ve anlıyorum. Ve bu bununla birlikte biz İsrailliler için de epeyce pahalı bir sıkıntı. kimi vakit buraya pek yansımasa da İsrail’de bizim de ömrümüzü epeyce etkileyen bir mevzu. Ama bir daha de daha evvel bahsetmiş olduğum üzere bu alakada üçüncü bir şahsın olmaması gerektiğini düşünüyorum.”
– “İsrail ve Türkiye içindeki münasebetlerde bir daha sonraki kısma fazlaca net bir biçimde geçildiğini düşünüyorum”
Lillian, İsrail merkezli yayın yapan “Times of Israel” sitesinde pazar günü yer alan röportajında iki ülkenin olağanlaşması sürecine yönelik kullandığı “Mükemmel bir evliliğe sahip olmayacağımızı biliyoruz” tabirini niye kullandığını anlattı.
“Mükemmel” sözünün fazlaca büyük bir manası olduğunu vurgulayan Lillian, uzun müddettir evli olan biri olarak evliliklerin zorluğunun farkında olduğunu ve buna dikkat çekmek için bu benzetmeyi yaptığını belirtti.
Lillian, mevcut ikili münasebetlerde yakalanan ivmeye vurgu yaptığı açıklamasında, şu tabirleri kullandı:
“İsrail ve Türkiye içindeki ilgilerde bir daha sonraki etaba epey net bir biçimde girdiğimizi düşünüyorum. Ve doğal ki bölgemizde daha evvel yaşadığımız üzere krizlerle karşı karşıya kalabiliriz. Bizim coğrafyamızda sıkıntı krizlerin ortaya çıkması değil, ne vakit olacağıdır. Ve geçtiğimiz yıl ortasında yarattığımız sürecin, çatışma önleyici düzenek içerdiğine inanıyorum. Ve şayet bu çatışmayı tedbire sistemini makul kullanırsak, gelecekteki krizleri denetim altına alabiliriz.”
– “İki ülke içindeki ticaret hacmi 10 milyar dolar düzeyine çıkarılabilir”
Lillian, Türkiye ile İsrail içinde ekonomik, güvenlik, istihbarat üzere farklı alanlarda gerçekleşmesi planlanan olası iş birlikleriyle ilgili soruları da cevapladı.
Ekonomi başlığı altında beklentileri kıymetlendiren Lillian, olağanlaşma sürecini iki ülkenin birlikte yola çıktığı bir “yolculuğa” benzetti ve bu seyahatte iki taraf için de daha fazla iş fırsatı doğacağının altını çizdi.
Lillian, ekonomik açıdan iki ülkenin ortak çalışabileceği biroldukça alanın bulunduğuna işaret ederek “Şu anda iki ülke içindeki mevcut ticaret hacmi 8 milyar dolar düzeyinde lakin bunu rahatlıkla 10 milyar dolar düzeyine çıkarabileceğimize inanıyorum. bir daha ilerideki devirde İsrail Hava Yollarının bir daha Türkiye’ye uçuş yaptığını ve daha fazla sayıda İsrailli turistin Türkiye’ye geleceğini bakılırsaceğiz. Bu iş birliği hem bölgesel birebir vakitte global olarak fazlaca değerli.” değerlendirmesinde bulundu.
Karma Ekonomik Kurulunun 2009’dan bu yana toplanmadığını lakin kısa müddet ortasında eylül ya da ekim aylarında bir görüşme olacağını belirten Lillian, “İnanıyorum ki her iki ülkeden uzmanların bir ortaya gelmesiyle yeni mutabakatların, iş birliği alanlarının oluşmasını bekleyebiliriz. İktisat alanında bakanlar seviyesinde de karşılıklı ziyaretleri bekliyoruz.” dedi.
– “Güvenlik ve istihbarat alanındaki iş birliklerini medya önünde konuşmamalıyız”
Türkiye ile İsrail içindeki son periyotta ortaya çıkan güvenlik ve istihbarat alanlarındaki iş birliklerinin medya önünde dillendirilmesini hakikat bulmadıklarını söyleyen Lillian, şunları kaydetti:
“Güvenlik alanında iş birliği yapmak epey hassas bir problemdir. Bu niçinle medyada fazlaca fazla tartışmamamız gerektiğine inanıyorum. Birkaç hafta evvel Türkiye’de İsrailli turistlere yönelik terör taarruzlarını önleyen hayli güzel iş birliği hakkında epeyce şey konuşulmuştu. İstihbarat alanındaki iş birliğinin bu türlü olması gerektiğine inanıyorum, yapılan iş birliği saklı kalmalı. Bu tip faaliyetlerin tabiatı budur ve bu türlü olduğu için mutluyum.”
Lillian, iki ülke içinde savunma endüstrisi alanında potansiyel iş birliklerine ait soruyu geçmişe referans vererek şöyle yanıtladı:
“Türkiye ile savunma endüstrisi alanında 90’lı senelerda, 2000’li yılların başında, epeyce yakın iş birliklerimiz oldu. İki ülkenin savunma endüstrileri içindeki teknolojik iş birliği basamağına gelecek süreçte ulaşılabileceğine inanıyorum. Bu bahiste iş birliği eski halini alabilir. Lakin vurguladığım üzere farklı alanlarda da geniş bir yelpazede teknolojik ve iş birliği imkanlarımız var. Bunlar tarım, su kaynakları, çölleşme üzere alanlar olabilir. Savunma endüstrisinde iş birliği de çabucak sonrasındaki bir evrede müzakere edilebilir.”
Enerji alanında son periyottaki gelişmeleri de pahalandıran Lillian, İsrail’in Doğu Akdeniz Doğal Gaz Boru Sınırı Projesi’nin (EastMed) uygulanması konusunda kararlı olduğunu söz etti.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali niçiniyle son bir yılda güce, doğal gaza olan talebin muazzam bir biçimde arttığının altının çizen Lillian, fakat bir daha de yenilenebilir güç üzere geleceğin güç kaynaklarına da yönelinmesi gerektiğini aktardı.
– “Türkiye ile güç alanındaki iş birliği gelecek devirde konuşulmalı”
Türkiye ile ilgili güç alanında yapılacak ortak iş birliği konusunun gelecek periyotta konuşulması gereken bir problem olduğunu belirten Lillian, “Enerji ve güçle ilgili alanlardaki iş birliği üzerinde durabileceğimiz bir hayli husus var. Ancak bir daha de bu gelecek devirlerin problemidir. Bu hususların epeyce yakında tartışılacağına inanıyorum. Bu hususlara hayli bütünsel yaklaşmamız gerektiğini düşünüyorum.” dedi.
– “Seçimlerden çıkacak sonuçlar olağanlaşma sürecini etkilememeli”
Lillian, İsrail’de 1 Kasım’da yapılacak genel seçim kararınun olağanlaşma sürecine bir etkisinin olup olamayacağına ait, “İki ülke içindeki alakalar tarihî ve klasik olarak uzun senelera dayanıyor. İlgilerde iniş ve çıkışların yaşandığını biliyoruz. Bu kere epey daha güçlü, temeli sağlam ve problemleri gelişimi esnasında çözebileceğimiz bir münasebet yarattığımıza inanıyorum. Bu, hangi hükümetin var olduğuyla ilgili değil.” diye konuştu.
Türkiye’nin de 2023’ün Haziran ayında seçime gideceğini anımsatan Lillian, ikili ilgilerin siyasetçilerin kararlarına bağlı olmaması gerektiğini belirterek “İlişkiler, iki ülkenin de başında kim olduğu önemsenmeksizin bölgedeki barış ve istikrarı artıracak biçimde kuvvetli bir temele dayanmalıdır. Bu durumu, iki ülkenin, iki ulusun ve iki halkın ortak çıkarları olarak ele almalıyız.” değerlendirmesinde bulundu.
– “Türkiye’den çok üst seviye bir bakanın Kudüs’te bir heyete başkanlık etmesi bekleniyor”
Lillian, iki ülke içinde yakın devirde bir ziyaretin planlanmasına ait soruyu şöyle yanıtladı:
“Üzerinde çalışıyoruz. Birinci ziyaretin ekonomiyi daha geniş biçimde ele alabilecek bir bakanın olacağını düşünüyorum. Karma Ekonomik Kurulunun eylülde bir ortaya gelmesini bekliyoruz ve bildiğimiz kadarıyla Türkiye’den hayli üst seviye bir bakanın Kudüs’te bir heyete başkanlık etmesi bekleniyor. Ve olağan ki bu bakan İsrail İktisat Bakanı’nın konuğu olacak. Bu görüşmelerin devamı da gelecek diye düşünüyorum. Üzerinde çalışıyoruz.”