A
admin
Guest
İnşaat dalında yaşanan maliyet artışları kentsel dönüşüm projelerine darbe vuruyor. Ülke çapında devam eden birfazlaca projede meseleler yaşanıyor. Müteahhitler, artan maliyetlerden şikayet ederken, konutları dönüşüme giren ve hala teslim edilmeyen vatandaşlar ise mahkeme kapılarını aşındırıyor. Kentsel dönüşüm kapsamından bugüne kadar 1,7 milyon konut yenilendi. Bu sayının 300 bini İstanbul’da gerçekleşti. Mevcutta TOKİ takviyesiyle İstanbul’da dönüşümü devam eden 140 bin konut var. Ayrıyeten özel şirketlerle birlikte dönüşümü devam eden konut satısı 300 bini geçiyor. En büyük dönüşüm bölgeleri, Gaziosmanpaşa, Esenler,Kağıthane,Üsküdar,Zeytinburnu, Beyoğlu ve Ataşehir olarak sıralanıyor. Hala İstanbul’da dönüşüm bekleyen 250 binin üzerinde konut yer alıyor. Son iki yılda demire gelen yüzde 359’luk artış, çimentoya gelen yüzde 235’lik artış ve tuğlaya gelen yüzde 154’lük artırım müteahhitler ile kat maliklerinin ortasını açtı. Birfazlaca projede teslim müddeti uzarken, bazısında ise büsbütün durdu.
TÜİK’in deklare ettiğı inşaat maliyet endeksi, bu yılın ocak ayında bundan evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 79,9 arttı. bu vakitte gereç endeksi yüzde 98,2, personellik endeksi yüzde 41,0 yükseldi.
MUTABAKAT EN YETERLİ TAHLİL
Kentsel dönüşüm uzmanı avukat Şenol Saltık “Son periyotta kentsel dönüşüm davalarında önemli bir artış gözleniyor. İnşaat maliyetlerinin artması, müteahhitlerin taahhütlerini yerine getirememesi yahut kat maliki kaynaklı biroldukça dava ile karşılaşıyoruz. Öncelikle şunu söyleyelim; başlayan bir projenin maliyet artışı niçiniyle durması, yavaşlaması ve teslim edilmemesi bir hata teşkil etmiyor. Ceza hukukunda buna yer yok. Alışılmış kat malikleri davalarını açıyor ve en güzel koşullarda bu dava süreci beş yıl sürüyor. esasen bu vakte kadar da proje tamamlanmış oluyor. Bir diğer dava konusu ise müteahhitlerin maliyet artışları sebebiyle ek fiyat talep etmeleri. Burada da açılan oldukçaça dava kelam konusu. Bir öbür taraftan maliyetlerden dolayı müteahhitlerin kalitesiz iş yaptığı ve bununla ilgili açılan davalar olduğunu görüyoruz” dedi.
DAVALAR BEŞ YIL SÜRÜYOR
Açılan davaların bir sonuca bağlanamadığını da söyleyen Şenol Saltık “Çünkü ceza hukukuna girmiyor. En yeterli ihtimal dava beş yıl sürüyor. Emsal teşkil edecek bir sonuçta çıkmıyor. En düzgün yol orta yolu bularak anlaşmak. Uyarlama davası ile bir daha bir kontrat yapılabilir. Fesih mukavelesi de kıymetlendirilebilir bir durum lakin iki taraf için de karlı olmuyor. Burada devlet devam eden kentsel dönüşüm projelerine uzun vadeli kredi açabilir ya da kamu bankaları aracılığıyla borç ertelemeye gidebilir. Bir başka alternatif ise vatandaşa kendi meskenini yapması için kredi vermesi… Bu da meseleye tahlil olabilir” diye konuştu.
MALİYETLER ÇOK YÜKSELDİ
İstanbul İnşaatçılar Derneği Lideri Nazmi Durbakayım da inşaat maliyetlerindeki artışlara dikkat çekerek “Fiyatlar daha da artacak görünüyor. Evvelce arz yüksekken üretici bu fiyat artışlarını bir biçimde dengeleyebiliyordu. Artık o denli bir durum yok. Zira arz yok, yeni proje yok. ötürüsıyla, olduğu üzere artırımları aktarması lazım. Artık bizde betonun, çimentonun, demirin maliyeti arttıkça bu bedelleri satışlara eklemek zorundayız. Lakin epey proje yapılırsa, arz fazlalaşacak ki artırımlar daha az yansıtılsın” sözlerini kullandı.
ÜRETİMİ DEVAM EDEN PROJELER
> ESENLER: İlçede 12 yılda 98 bin 160 riskli yapının 56 bini yenilendi. Konutların yaklaşık 6 bini kamu ile geriye kalanı ise özel sektör-kamu iş birliği ile özel kesim ve şahıslar aracılığıyla dönüştürüldü. İlçede devam eden 40 bin konut projesi yer alıyor.
> GAZİOSMANPAŞA: 13 mahalle ve 18 bölgeyi kapsayan kentsel dönüşüm çalışması yapılıyor. Bugüne kadar 4.500 konutun imali tamamlanarak hak sahiplerine teslim edildi. İnşası süren 3.105 konutu daha teslim etmek için çalışmalar aralıksız sürüyor. Kısa müddette 3.126 konutun temeli atılacak.
> ESENYURT VE ŞİŞLİ: Esenyurt’ta 43 mahallede kentsel dönüşüm çalışmaları sürüyor. Şişli Belediyesi, riskli yapı olan 1.585 taşınmazı yıkarken 306 taşınmazın yıkılma süreçleri devam ediyor.
> ÇEKMEKÖY: Toplam 2.404 riskli yapı tespiti yapıldı. 2.212 yapının yıkım süreci gerçekleştirilirken başkalarında yasal süreçler devam ediyor. Dönüşüm projeleri dahilinde
7.438 aileye kira ve taşınma yardımı yapıldı.
> SARIYER VE BEYLİKDÜZÜ: Sarıyer’de 178 bina riskli yapı ilan edildi. Bunların 135’i yıkıldı, 43’ünün yıkım süreci devam ediyor, 27’si ise boşaltıldı. Beylikdüzü Belediyesinin dayanağıyla ilçede 54 bina ile 558 bağımsız ünite kentsel dönüşüme girdi.
> BAĞCILAR VE BAŞAKŞEHİR: Bağcılar’da 10 bölgede kentsel dönüşüm ile konutlar inşa ediliyor. Toplam 3.041 riskli yapıdan 2.906’sının yıkımı tamamlandı. 14 bin 668 bağımsız ünitenin dönüştürülmesi bitti. Başakşehir Belediyesi birfazlaca yerde dönüşüme devam ediyor.
> ÜSKÜDAR: Belediye, 2012’den bugüne 3.721 yapının risk tespitini yaptı ve yeniledi. İlçede hala üretimi devam eden projeler bulunuyor.
> OKMEYDANI: İlçede 1,5 milyon metrekarelik alanda hayata geçirilecek proje ile yaklaşık 8.300 bina, 25 bine yakın bağımsız kısım dönüştürülecek.
> AVCILAR VE ÜMRANİYE: Avcılar Belediyesi, 2021’de 10 bin binayı dönüşüm sürecine dahil etti. Ayrıyeten ilçede 1.320 bina kentsel dönüşüm sürecine girdi. Ümraniye’de 2.798 binada kentsel dönüşüm yapıldı. Devam eden projeler tamamlandığında toplam 154 bin metrekarelik alan dönüştürülerek 907 konut yenilenecek.
> BAHÇELİEVLER: Belediye, kentsel dönüşüm çalışmaları çerçevesinde ilçedeki yeşil alan ve otopark problemini çözerek uzun vadede 10 bin, yılda ise en az bin binayı dönüştürmeyi hedefliyor
KAAN ZENGİNLİ
TÜİK’in deklare ettiğı inşaat maliyet endeksi, bu yılın ocak ayında bundan evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 79,9 arttı. bu vakitte gereç endeksi yüzde 98,2, personellik endeksi yüzde 41,0 yükseldi.
MUTABAKAT EN YETERLİ TAHLİL
Kentsel dönüşüm uzmanı avukat Şenol Saltık “Son periyotta kentsel dönüşüm davalarında önemli bir artış gözleniyor. İnşaat maliyetlerinin artması, müteahhitlerin taahhütlerini yerine getirememesi yahut kat maliki kaynaklı biroldukça dava ile karşılaşıyoruz. Öncelikle şunu söyleyelim; başlayan bir projenin maliyet artışı niçiniyle durması, yavaşlaması ve teslim edilmemesi bir hata teşkil etmiyor. Ceza hukukunda buna yer yok. Alışılmış kat malikleri davalarını açıyor ve en güzel koşullarda bu dava süreci beş yıl sürüyor. esasen bu vakte kadar da proje tamamlanmış oluyor. Bir diğer dava konusu ise müteahhitlerin maliyet artışları sebebiyle ek fiyat talep etmeleri. Burada da açılan oldukçaça dava kelam konusu. Bir öbür taraftan maliyetlerden dolayı müteahhitlerin kalitesiz iş yaptığı ve bununla ilgili açılan davalar olduğunu görüyoruz” dedi.
DAVALAR BEŞ YIL SÜRÜYOR
Açılan davaların bir sonuca bağlanamadığını da söyleyen Şenol Saltık “Çünkü ceza hukukuna girmiyor. En yeterli ihtimal dava beş yıl sürüyor. Emsal teşkil edecek bir sonuçta çıkmıyor. En düzgün yol orta yolu bularak anlaşmak. Uyarlama davası ile bir daha bir kontrat yapılabilir. Fesih mukavelesi de kıymetlendirilebilir bir durum lakin iki taraf için de karlı olmuyor. Burada devlet devam eden kentsel dönüşüm projelerine uzun vadeli kredi açabilir ya da kamu bankaları aracılığıyla borç ertelemeye gidebilir. Bir başka alternatif ise vatandaşa kendi meskenini yapması için kredi vermesi… Bu da meseleye tahlil olabilir” diye konuştu.
MALİYETLER ÇOK YÜKSELDİ
İstanbul İnşaatçılar Derneği Lideri Nazmi Durbakayım da inşaat maliyetlerindeki artışlara dikkat çekerek “Fiyatlar daha da artacak görünüyor. Evvelce arz yüksekken üretici bu fiyat artışlarını bir biçimde dengeleyebiliyordu. Artık o denli bir durum yok. Zira arz yok, yeni proje yok. ötürüsıyla, olduğu üzere artırımları aktarması lazım. Artık bizde betonun, çimentonun, demirin maliyeti arttıkça bu bedelleri satışlara eklemek zorundayız. Lakin epey proje yapılırsa, arz fazlalaşacak ki artırımlar daha az yansıtılsın” sözlerini kullandı.
ÜRETİMİ DEVAM EDEN PROJELER
> ESENLER: İlçede 12 yılda 98 bin 160 riskli yapının 56 bini yenilendi. Konutların yaklaşık 6 bini kamu ile geriye kalanı ise özel sektör-kamu iş birliği ile özel kesim ve şahıslar aracılığıyla dönüştürüldü. İlçede devam eden 40 bin konut projesi yer alıyor.
> GAZİOSMANPAŞA: 13 mahalle ve 18 bölgeyi kapsayan kentsel dönüşüm çalışması yapılıyor. Bugüne kadar 4.500 konutun imali tamamlanarak hak sahiplerine teslim edildi. İnşası süren 3.105 konutu daha teslim etmek için çalışmalar aralıksız sürüyor. Kısa müddette 3.126 konutun temeli atılacak.
> ESENYURT VE ŞİŞLİ: Esenyurt’ta 43 mahallede kentsel dönüşüm çalışmaları sürüyor. Şişli Belediyesi, riskli yapı olan 1.585 taşınmazı yıkarken 306 taşınmazın yıkılma süreçleri devam ediyor.
> ÇEKMEKÖY: Toplam 2.404 riskli yapı tespiti yapıldı. 2.212 yapının yıkım süreci gerçekleştirilirken başkalarında yasal süreçler devam ediyor. Dönüşüm projeleri dahilinde
7.438 aileye kira ve taşınma yardımı yapıldı.
> SARIYER VE BEYLİKDÜZÜ: Sarıyer’de 178 bina riskli yapı ilan edildi. Bunların 135’i yıkıldı, 43’ünün yıkım süreci devam ediyor, 27’si ise boşaltıldı. Beylikdüzü Belediyesinin dayanağıyla ilçede 54 bina ile 558 bağımsız ünite kentsel dönüşüme girdi.
> BAĞCILAR VE BAŞAKŞEHİR: Bağcılar’da 10 bölgede kentsel dönüşüm ile konutlar inşa ediliyor. Toplam 3.041 riskli yapıdan 2.906’sının yıkımı tamamlandı. 14 bin 668 bağımsız ünitenin dönüştürülmesi bitti. Başakşehir Belediyesi birfazlaca yerde dönüşüme devam ediyor.
> ÜSKÜDAR: Belediye, 2012’den bugüne 3.721 yapının risk tespitini yaptı ve yeniledi. İlçede hala üretimi devam eden projeler bulunuyor.
> OKMEYDANI: İlçede 1,5 milyon metrekarelik alanda hayata geçirilecek proje ile yaklaşık 8.300 bina, 25 bine yakın bağımsız kısım dönüştürülecek.
> AVCILAR VE ÜMRANİYE: Avcılar Belediyesi, 2021’de 10 bin binayı dönüşüm sürecine dahil etti. Ayrıyeten ilçede 1.320 bina kentsel dönüşüm sürecine girdi. Ümraniye’de 2.798 binada kentsel dönüşüm yapıldı. Devam eden projeler tamamlandığında toplam 154 bin metrekarelik alan dönüştürülerek 907 konut yenilenecek.
> BAHÇELİEVLER: Belediye, kentsel dönüşüm çalışmaları çerçevesinde ilçedeki yeşil alan ve otopark problemini çözerek uzun vadede 10 bin, yılda ise en az bin binayı dönüştürmeyi hedefliyor
KAAN ZENGİNLİ