DeSouza
New member
Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr – Şizofreni, kişinin gerçekliği aelbette yorumladığı ve gerçek ile gerçek dışını birbirinden ayıramadığı önemli bir zihinsel bozukluk olarak tanımlanıyor. Halüsinasyonlar, sanrılar ve günlük işleyişi bozan son derece sistemsiz düşünme ve davranışların kombinasyonlarından meydana gelebilen bu hastalıkta tedavi usulü ise pek değerli. Günümüz teknolojisi kullanılarak hazırlanan sanal gerçeklik ve avatar terapi de şizofreni hastalığının tedavisinde olumlu sonuçlar verdi. Avatar terapide şizofreni hastalarının duyduğu, onlara istikamet veren sesler bilgisayara ortamında bir kimlik kazanıyor. Hasta, terapistinin de dayanağıyla yaratılan bu avatar ile konuşmaya ve onun söylemiş olduklerine karşılıklar vermeye başlıyor. 8 – 10 seans daha sonra bu işitsel halüsinasyonlar, telaş ya da kaygı üzere hislerin önemli oranda azaldığı bilinenler içinde. Uzmanlar, avatar terapi ile umut verici sonuçlar elde edildiğini lisana getiriyor.
HER HASTAYA ÖZEL AVATAR TASARLANIYOR
Hastaların bir avatar ile konuşmasına, onlara telaş veren yerleri keşfetmesine ve çeşitli durumlarda diğerleriyle konuşma pratiği yapmasına müsaade veriliyor. bununla birlikte hastalar kendi kaygıları üzerinde çalışma bahtına da sahip oluyorlar. Kendilerini inançta hissettikleri risksiz bir ortamda gerçekleşen bu tedavilerin şimdiye kadar yapılan araştırmalar ve çalışmalarda çok tesirli olduğu da müşahedeler içinde.
Günümüzde süratle gelişen teknolojinin insan omurundaki yeri ve faal kullanması sıhhat alanında da biroldukça imkan sağlıyor. Gerçek dünya ile bağlantılı bir durumun bilgisayar ortamında 3d olacak biçimde taklit edilerek bireye gerçeklik tecrübesi yaşatan sanal gerçeklik teknolojisi de son senelerda sıhhat alanında değerli bir yer edindi. Sanal gerçeklik sanal sesleri duyabilme ve sanal objeleri hareket ettirebilme özellikleri üzerine konseyi. Eğitim, tedavi, oyun, yapay zeka idare alanları ise en kuvvetli olduğu platformlar. Gerçekliğin bir daha yaratılmasında sanal gerçeklik, tüm kişiyi tümüyle bir daha şekillendirilmiş bir kozmosa gözlüklerle transfer ediyor. beraberinde var olan gerçekliğin de işlevsel farklı emellerle içerikte kullanılabilmesine imkan sağlıyor.
Sanal gerçeklik uygulaması ile şizofreni tedavisine yönelik bilgiler veren Psikiyatri Uzman Prof. Dr. Köksal Alptekin, şizofreni hastalığının belirtilerine değinerek, “Şizofreni; olumlu belirtiler (sanrılar, var isenılar), negatif belirtiler (haz yitimi, künt duygulanım, motivasyonda azalma, isteksizlik, toplumsal içe çekilme), dezorganize konuşma ve davranış, bilişsel maharetlerde, psikososyal ve mesleksel fonksiyonelliğin bozulduğu ruhsal bir bozukluktur. Şizofreni hastaları ekseriyetle toplumsal bilgiyi sürece konusunda başarısızdır ve bu durum hastanın ortasında bulunduğu toplumsal ortamların bir daha hasta tarafınca yanlış yorumlanmasına, hastanın toplumsal geri çekilme göstermesine ve günlük psikososyal fonksiyonların bozulmasına yol açar” dedi.
BAŞARILI SONUÇLAR VERİYOR
Son senelerda sanal gerçeklik aracılığıyla şizofreni hastalarının bilişsel hünerlerini, toplumsal ve mesleksel fonksiyonelliğini artırmaya, işitsel var isenıları azaltmaya yönelik müdahale programları geliştirildiğine değinen Prof. Dr. Köksal Alptekin, “Üniversitemizde yürütülen BAP takviyeli sanal gerçeklik projemizde, şizofreni hastalarının psikososyal işlevselliğinde sanal gerçeklikle güzelleşme görüldü” diye konuştu. Prof. Dr. Köksal Alptekin, evvelki sanal gerçeklik çalışmalarında birtakım eksiklikler gözlemlendiğini ve hastaların sırf izleyici pozisyonunda olduğu içerikler oluşturulduğunu söyleyerek yeni prosedür ve uygulamalarının eklendiğini lisana getirdi.
Araştırmanın kararında hastaların fonksiyonellik seviyesinde istatistiksel olarak artış yaşandığına vurgu yapan Prof. Dr. Köksal Alptekin, “Hastaların daha interaktif olduğu gerçek etraf sanal gerçeklik uygulamaları yardımıyla toplumda da uygulamaya geçirebilecekleri toplumsal biliş hünerlerinde artış olacağı düşünülüyor” diyerek sanal gerçekliğin hastalar üstündeki olumlu tesirlerinin altını çizdi.
‘BU ÇALIŞMA DÜNYADA BİR İLK’
Prof. Dr. Köksal Alptekin, sanal gerçekliğin hem şizofreni birebir vakitte olağan bireylerin sigara bırakma tedavilerinde kullanılabilir olduğunun da altını çizdi. Şizofreni hastalarının toplumdaki olağan bireylerden daha sık ve ağır olarak sigara içtikleri biliniyor. Şizofreni hastalarının sigarayı bırakmalarına yönelik ilaç tedavileri ve davranışçı tedaviler denenmiş olsa da tesirli olmadığını söyleyen Prof. Dr. Köksal Alptekin, “Yapılan araştırmalar olağan şahıslarda sanal gerçeklik uygulamasının sigara bağımlılığında yararlı olabileceğini gösterdi.
Sigara içen şizofreni hastaları için de sanal gerçeklik terapisi sigara bırakmak için uygun bir tedavi tekniği olabilir. Lakin çabucak hemen literatürde şizofreni hastalarında sigara bırakmaya yönelik sanal gerçeklik tedavisi bulunmuyor. Bu çalışma şizofreni hastalarında sanal gerçeklik uygulamasının sigara bırakmaya tesirini araştıran dünyadaki birinci çalışma. Emel, sigara içen şizofreni hastalarında sanal gerçeklik uygulaması kullanarak aktifliği ve kalıcılığı yüksek olan yeni bir sigara bırakma tedavi yaklaşımı geliştirmek” ayrıntısını paylaştı.
FOBİLERİ YENMEDE DE KULLANILIYOR
Sanal gerçeklik, anksiyete bozukluklarında bilhassa fobiler, toplumsal fobi, posttravmatik gerilim bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk ve yaygın anksiyete bozukluğu tedavilerinde de sonlu biçimde kullanılıyor. Hususla ilgili Psikiyatri Uzmanı Dr. Demet Zihni Çamur, sanal gerçekliğin bilhassa exposure (maruz bırakma) temelli tedavilerde büyük rahatlık sağladığına değinerek hayvan, kan fobisi ya da uçak korkusu olan şahısların VR ortamında bir uçak tecrübesi yaşadıktan daha sonra kaygılarını daha kolay yendiklerinin altını çizdi.
‘VR TEMELLİ TEDAVİLER YÜZ YÜZE KADAR ETKİLİ’
VR temelli tedavilerin aktiflik açısından yüz yüze terapiler kadar tesirli olduğunu söyleyen ve depresyon hastalarında VR tedavisinin denendiği iki küçük çalışmada depresyon seviyelerinin azaldığını gösteren bulguların olduğunun altını çizen Uzm. Dr. Demet Zihni Çamur, “Şizofreni ve ilgili sorunlar hakkında da 23’ü teori geliştirme, 15’i kıymetlendirme ve 6 test tedavisi ile ilgili 44 VR çalışması yapıldı. VR, paranoyayı değerlendirmede bilhassa kullanışlıdır zira tarafsız toplumsal durumların sunumu gerçek değil, temelsiz düşmanlığın tespit edilmesini sağlıyor. bir daha VR, bireyleri uyuşturucu kullanması, alkol yahut çok kumar üzere problemli davranışları yönlendiren isteklere yol açan ipuçlarının simülasyonlarını sunma potansiyeline sahip. Yeme bozukluklarının tedavisinde de aşermeyi azaltmak, beden imajını düzgünleştirmek ve his düzenleme marifetlerini geliştirmek emeliyle VR kullanması deneniyor” dedi.
‘PSİKOZUN TEDAVİSİNDE BÜYÜK UMUT VAAT EDİYOR’
“Şizofreniyi anlamak, hastaların toplumsal dünyadaki etkileşimlerinin dikkate alınmasını gerektirir” diyen Uzm. Dr. Demet Zihni Çamur, “Diğer insanların davranışlarının yanlış yorumlanması, kötülük görme kanısının değerli bir özelliğidir. Halüsinasyonların oluşumu ve yoğunluğu toplumsal bağlamdan etkilenir. Anhedoni, asosyallik ve künt duygulanım üzere olumsuz belirtiler, toplumsal etkileşimlerdeki zorlukları yansıtır” açıklamalarında bulundu.
Şizofrenide öteki insanlardan geri çekilme ve kaçınmanın sık görüldüğüne ve bunun da izolasyona ve ruminasyona (aşırı odaklanma) yol açtığına vurgu yapan Çamur, “Sanal gerçekliğin (VR) kullanması, psikozu anlamada anahtar değişkenlerden birinin, toplumsal ortamların denetim edilmesini sağlar. Uygun biçimde uygulanan VR, psikozun anlaşılmasını ve tedavisini ilerletme konusunda büyük umut vaat ediyor” diyerek bu sistemle tedavinin başarısına dikkat çekti.
HER HASTAYA ÖZEL AVATAR TASARLANIYOR
Hastaların bir avatar ile konuşmasına, onlara telaş veren yerleri keşfetmesine ve çeşitli durumlarda diğerleriyle konuşma pratiği yapmasına müsaade veriliyor. bununla birlikte hastalar kendi kaygıları üzerinde çalışma bahtına da sahip oluyorlar. Kendilerini inançta hissettikleri risksiz bir ortamda gerçekleşen bu tedavilerin şimdiye kadar yapılan araştırmalar ve çalışmalarda çok tesirli olduğu da müşahedeler içinde.
Günümüzde süratle gelişen teknolojinin insan omurundaki yeri ve faal kullanması sıhhat alanında da biroldukça imkan sağlıyor. Gerçek dünya ile bağlantılı bir durumun bilgisayar ortamında 3d olacak biçimde taklit edilerek bireye gerçeklik tecrübesi yaşatan sanal gerçeklik teknolojisi de son senelerda sıhhat alanında değerli bir yer edindi. Sanal gerçeklik sanal sesleri duyabilme ve sanal objeleri hareket ettirebilme özellikleri üzerine konseyi. Eğitim, tedavi, oyun, yapay zeka idare alanları ise en kuvvetli olduğu platformlar. Gerçekliğin bir daha yaratılmasında sanal gerçeklik, tüm kişiyi tümüyle bir daha şekillendirilmiş bir kozmosa gözlüklerle transfer ediyor. beraberinde var olan gerçekliğin de işlevsel farklı emellerle içerikte kullanılabilmesine imkan sağlıyor.
Sanal gerçeklik uygulaması ile şizofreni tedavisine yönelik bilgiler veren Psikiyatri Uzman Prof. Dr. Köksal Alptekin, şizofreni hastalığının belirtilerine değinerek, “Şizofreni; olumlu belirtiler (sanrılar, var isenılar), negatif belirtiler (haz yitimi, künt duygulanım, motivasyonda azalma, isteksizlik, toplumsal içe çekilme), dezorganize konuşma ve davranış, bilişsel maharetlerde, psikososyal ve mesleksel fonksiyonelliğin bozulduğu ruhsal bir bozukluktur. Şizofreni hastaları ekseriyetle toplumsal bilgiyi sürece konusunda başarısızdır ve bu durum hastanın ortasında bulunduğu toplumsal ortamların bir daha hasta tarafınca yanlış yorumlanmasına, hastanın toplumsal geri çekilme göstermesine ve günlük psikososyal fonksiyonların bozulmasına yol açar” dedi.
BAŞARILI SONUÇLAR VERİYOR
Son senelerda sanal gerçeklik aracılığıyla şizofreni hastalarının bilişsel hünerlerini, toplumsal ve mesleksel fonksiyonelliğini artırmaya, işitsel var isenıları azaltmaya yönelik müdahale programları geliştirildiğine değinen Prof. Dr. Köksal Alptekin, “Üniversitemizde yürütülen BAP takviyeli sanal gerçeklik projemizde, şizofreni hastalarının psikososyal işlevselliğinde sanal gerçeklikle güzelleşme görüldü” diye konuştu. Prof. Dr. Köksal Alptekin, evvelki sanal gerçeklik çalışmalarında birtakım eksiklikler gözlemlendiğini ve hastaların sırf izleyici pozisyonunda olduğu içerikler oluşturulduğunu söyleyerek yeni prosedür ve uygulamalarının eklendiğini lisana getirdi.
Araştırmanın kararında hastaların fonksiyonellik seviyesinde istatistiksel olarak artış yaşandığına vurgu yapan Prof. Dr. Köksal Alptekin, “Hastaların daha interaktif olduğu gerçek etraf sanal gerçeklik uygulamaları yardımıyla toplumda da uygulamaya geçirebilecekleri toplumsal biliş hünerlerinde artış olacağı düşünülüyor” diyerek sanal gerçekliğin hastalar üstündeki olumlu tesirlerinin altını çizdi.
‘BU ÇALIŞMA DÜNYADA BİR İLK’
Prof. Dr. Köksal Alptekin, sanal gerçekliğin hem şizofreni birebir vakitte olağan bireylerin sigara bırakma tedavilerinde kullanılabilir olduğunun da altını çizdi. Şizofreni hastalarının toplumdaki olağan bireylerden daha sık ve ağır olarak sigara içtikleri biliniyor. Şizofreni hastalarının sigarayı bırakmalarına yönelik ilaç tedavileri ve davranışçı tedaviler denenmiş olsa da tesirli olmadığını söyleyen Prof. Dr. Köksal Alptekin, “Yapılan araştırmalar olağan şahıslarda sanal gerçeklik uygulamasının sigara bağımlılığında yararlı olabileceğini gösterdi.
Sigara içen şizofreni hastaları için de sanal gerçeklik terapisi sigara bırakmak için uygun bir tedavi tekniği olabilir. Lakin çabucak hemen literatürde şizofreni hastalarında sigara bırakmaya yönelik sanal gerçeklik tedavisi bulunmuyor. Bu çalışma şizofreni hastalarında sanal gerçeklik uygulamasının sigara bırakmaya tesirini araştıran dünyadaki birinci çalışma. Emel, sigara içen şizofreni hastalarında sanal gerçeklik uygulaması kullanarak aktifliği ve kalıcılığı yüksek olan yeni bir sigara bırakma tedavi yaklaşımı geliştirmek” ayrıntısını paylaştı.
FOBİLERİ YENMEDE DE KULLANILIYOR
Sanal gerçeklik, anksiyete bozukluklarında bilhassa fobiler, toplumsal fobi, posttravmatik gerilim bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk ve yaygın anksiyete bozukluğu tedavilerinde de sonlu biçimde kullanılıyor. Hususla ilgili Psikiyatri Uzmanı Dr. Demet Zihni Çamur, sanal gerçekliğin bilhassa exposure (maruz bırakma) temelli tedavilerde büyük rahatlık sağladığına değinerek hayvan, kan fobisi ya da uçak korkusu olan şahısların VR ortamında bir uçak tecrübesi yaşadıktan daha sonra kaygılarını daha kolay yendiklerinin altını çizdi.
‘VR TEMELLİ TEDAVİLER YÜZ YÜZE KADAR ETKİLİ’
VR temelli tedavilerin aktiflik açısından yüz yüze terapiler kadar tesirli olduğunu söyleyen ve depresyon hastalarında VR tedavisinin denendiği iki küçük çalışmada depresyon seviyelerinin azaldığını gösteren bulguların olduğunun altını çizen Uzm. Dr. Demet Zihni Çamur, “Şizofreni ve ilgili sorunlar hakkında da 23’ü teori geliştirme, 15’i kıymetlendirme ve 6 test tedavisi ile ilgili 44 VR çalışması yapıldı. VR, paranoyayı değerlendirmede bilhassa kullanışlıdır zira tarafsız toplumsal durumların sunumu gerçek değil, temelsiz düşmanlığın tespit edilmesini sağlıyor. bir daha VR, bireyleri uyuşturucu kullanması, alkol yahut çok kumar üzere problemli davranışları yönlendiren isteklere yol açan ipuçlarının simülasyonlarını sunma potansiyeline sahip. Yeme bozukluklarının tedavisinde de aşermeyi azaltmak, beden imajını düzgünleştirmek ve his düzenleme marifetlerini geliştirmek emeliyle VR kullanması deneniyor” dedi.
‘PSİKOZUN TEDAVİSİNDE BÜYÜK UMUT VAAT EDİYOR’
“Şizofreniyi anlamak, hastaların toplumsal dünyadaki etkileşimlerinin dikkate alınmasını gerektirir” diyen Uzm. Dr. Demet Zihni Çamur, “Diğer insanların davranışlarının yanlış yorumlanması, kötülük görme kanısının değerli bir özelliğidir. Halüsinasyonların oluşumu ve yoğunluğu toplumsal bağlamdan etkilenir. Anhedoni, asosyallik ve künt duygulanım üzere olumsuz belirtiler, toplumsal etkileşimlerdeki zorlukları yansıtır” açıklamalarında bulundu.
Şizofrenide öteki insanlardan geri çekilme ve kaçınmanın sık görüldüğüne ve bunun da izolasyona ve ruminasyona (aşırı odaklanma) yol açtığına vurgu yapan Çamur, “Sanal gerçekliğin (VR) kullanması, psikozu anlamada anahtar değişkenlerden birinin, toplumsal ortamların denetim edilmesini sağlar. Uygun biçimde uygulanan VR, psikozun anlaşılmasını ve tedavisini ilerletme konusunda büyük umut vaat ediyor” diyerek bu sistemle tedavinin başarısına dikkat çekti.