Avrupa’da “büyük türbülans dönemi” uyarısı

  • Konuyu başlatan admin
  • Başlangıç tarihi
A

admin

Guest
Artan güç ve besin meblağları, yükselen enflasyon, en gelişmiş ekonomilere sahip Avrupa ülkelerinde de geçim meşakkatini, toplumsal huzursuzluğu artırıyor.

Uzmanlar kış aylarında bir fazlaca Avrupa ülkesinin sokak şovlarına, kitlesel protestolara sahne olabileceği ihtarında bulunuyor.

Küresel risk ve stratejik danışmanlık şirketi Verisk Maplecroft’un deklare ettiğı son Sivil Huzursuzluk Endeksi, dünya genelinde ülkelerin yarısından fazlasında toplumsal huzursuzluk riskinin arttığına dikkat çekiyor.

Raporda, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin besin ve yakıt fiyatlarında büyük artışa yol açtığı, dünya genelindeki hayat pahalılığı krizini de körüklediği belirtilirken “halbuki çabucak hemen tüm sonuçları, tesirini daha göstermedi” vurgusu yapılıyor.

Enerji krizi, hayat pahalılığını daha da artırıyor. Fotoğraf: Christoph Hardt/Panama Pictures/picture alliance

“Ciddi toplumsal olaylar yaşanabilir”

En epeyce orta gelirli, gelişmekte olan ülkelerdeki riskte artış olduğu vurgulanırken daha varlıklı, refah seviyesi yüksek Avrupa ülkelerinde de emsal riskler bulunduğunun altı çiziliyor. Almanya, Hollanda, İsviçre ve Bosna Hersek toplumsal huzursuzluk riskinin arttığı Avrupa ülkeleri olarak sıralanıyor.


Almanya’da sıkı güç tasarrufu devri başladı

To view this görüntü please enable JavaScript, and consider upgrading to a web browser that supports HTML5 video


Verisk Maplecroft’un kıdemli analisti Torbjorn Soltvedt, “Bazı gelişmiş Avrupa ülkelerinde, kış aylarında, fazlaca daha önemli toplumsal olaylar yaşanması, kimse için sürpriz olmaz” öngörüsünü aktardı.

Şirketin yayımladığı rapora bakılırsa, lakin global besin ve güç fiyatlarındaki kıymetli bir orandaki düşüş, dünya genelindeki sivil huzursuzluk riskinde gerileme sağlayabilir.

Siyasilere reaksiyon artıyor

Avrupa genelinde hükümetler, bir yandan devreye soktukları tasarruf tedbirleri ile güç kriziyle baş etmeye çalışırken beraberinde dayanak paketleri ile geçim meşakkati artan halkı rahatlatmayı umut ediyor.

Dünyanın başka ülkelerinde olduğu üzere Almanya’da da besin fiyatları artıyor. Fotoğraf: Frank Hoermann/SVEN SIMON/picture alliance

Almanya ve İspanya, bu ülkeler içinde yer alıyor. İspanya hükümeti, tüketicileri rahatlatmak için doğalgaza uygulanan katma bedel vergisini üç aylığına yüzde 21’den yüzde 3’e düşürdüğünü duyurdu.

Yüksek güç ve besin fiyatları niçiniyle halkın artan yansısını takviye paketleriyle yumuşatmaya çalışan Alman hükümeti üstündeki baskı da gün geçtikçe artıyor, kamuoyu yoklamaları da koalisyon hükümetine takviyenin gerilemekte olduğunu gösteriyor.

Scholz: Almanya büyük ihtimalle krizsiz atlatabilecek

Almanya’da 1 Eylül itibariyle ülke genelinde güçte tasarruf edilebilmesi için öngörülen yeni tedbirler devreye girdi.Hem bireylere birebir vakitte şirket ve kurumlara yükümlülük getiren bu tedbirlerle Almanya, Rusya’ya olan bağımlılığını azaltmayı hedefliyor.

Almanya Başbakanı Olaf Scholz, kış aylarını bir kriz olmadan atlatabileceklerine olan inancını lisana getirdi.

Bu hafta Essen’de yurttaşlarla diyalog etkinliğinde konuşan Scholz, “Almanya, Rusya gaz arzını büsbütün durdursa da, büyük bir ihtimalle bu kışı kriz olmaksızın atlatabilecek” dedi.

Ancak güç fiyatları ve enflasyondaki rekor artışlar, halkı endişelendiriyor. Kamuoyu araştırma şirketi YouGov’un son anketine nazaran Almanya’da her iki bireyden biri kış aylarında konutunu daha az ısıtmaya düşünüyor.

Scholz başbakanlığındaki Alman Hükümeti, bir yandan güç krizini aşmaya çalışırken, öbür yandan da halkın hayat pahalılığına yansısını, dayanak paketleriyle azaltmaya çalışıyor. Fotoğraf: Kay Nietfeld/dpa/picture alliance

Avrupalı siyasetçiler ise çıkış yolu arıyor. Gündeme getirilen tekliflerden biri de Avrupa elektrik piyasasında yapısal ıslahata gitmek. Bu yolla, güç fiyatlarındaki artışın tüketiciler üzerinde oluşturduğu yükün hafifçeletmesi umut ediliyor.

Vaatler gerçekçi mi?

Avrupa Birliği Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, elektrik piyasasında yapısal ıslahat için önümüzdeki haftalarda adımlar atacaklarını, olağanüstü durumlar için de süreç belirleyeceklerini duyurdu.

Ancak güç uzmanları, bunun siyasetçiler tarafınca lisana getirildiği kadar kolay bir müddetç olmadığını, bu yolla kısa vadede yurttaşları rahatlatacak bir sonuç alınmasının mümkün olmadığını söylüyor.

Avrupa elektrik piyasasında yapısal ıslahat planlarıyla güç fiyatlarındaki artış önlenmeye çalışılıyor. Fotoğraf: picture-alliance/dpa/J. Stratenschulte

Düşünce kuruluşu Bruegel uzmanlarından Georg Zachmann da Avrupa elektrik piyasasında fiyatların büyük ölçüde doğalgaz güç santrali tarafınca belirlendiğine dikkat çekerek “Talep düşük olduğunda rüzgar gücü yoluyla elde edilen daha ucuz elektrik ile bu talep karşılanabiliyor. Lakin artık yüksek maliyetli doğalgaz güç santralleri kullanılıyor. fiyatları da bunlar belirliyor” dedi.

“Büyük türbülans” devrine mi girildi?

Bu ortada hava sıcaklıklarının önümüzdeki aylarda nasıl seyredeceği de Avrupa’daki krizin boyutunu belirleyecek en kıymetli etkenlerden.

Şayet bu kış hayli soğuk geçerse, güç krizi korkulandan daha da büyük bir boyuta ulaşabilir, hayat pahalılılığı da tıpkı biçimde daha da artar.

Uzmanlar, yalnızca güç fiyatlarındaki artışın enflasyonu körüklemediğine, iklim değişikliği, yol açtığı kuraklığın da kıymetli bir faktör olduğuna, besin fiyatlarının yükselmesine yol açtığına işaret ediyor.

İklimin tesirleriyle ilgili araştırmalar yürüten Postdam Enstitüsü (PIK) Yöneticisi Johan Rockström, dünyanın “büyük türbülans” periyoduna girmiş olabileceğine işaret ediyor.

Rusya’nın Ukrayna işgali ile bir arada, fosil yakıtlarla ekonomik büyüme modelinin yerle bir olduğuna dikkat çeken bilim insanı Rockström, pak güç kaynaklarındaki yetersizliğin, Almanya üzere ülkeleri, kışın elektrik kesintileri riskiyle karşı karşıya getirdiğini kaydetti.

Tünelin sonunda ışık var mı?

İnsanlığın varlığını inançlı bir biçimde sürdürebilmesi için “Gezegensel Sınırlar” ismini taşıyan konsepti geliştiren Rockström, kuvvetliklerle dolu bir periyoda girildiği, bu devrin de onlarca yıl sürebileceği ihtarında bulunarak “Ancak bu dönüşüm, insanlığın daha ucuz ve pak güç temin etmesini sağlayabilir” değerlendirmesini yaptı.

Dünyanın önde gelen bilim insanlarından Johan Rockström, dünyanın “büyük türbülans” devrine girmiş olabileceğine işaret ediyor. Fotoğraf: picture-alliance/TT/E. Simander

Bu yolla daha istikrarlı, daha adil paylaşımın olduğu bir tertibin inşa edilebileceğine vurgu yapan Rockström, “Birkaç otokratın elinde olmadığı için daha demokratik olacak, her ulusun hatta her hanenin kendi güç kaynağı olabilecek” diye konuştu.

Ancak İsveçli bilim insanı, bu amaca ulaşmak için başkanların fosil yakıtlara yatırım yapmaya son vermek üzere güçlü kararları almak zorunda olduklarını vurguladı.

Rockström, “Ben o periyoda (dönüşüm) girmiş olduğumuz kanaatindeyim zira besin, güç ve öteki bir fazlaca sonlu doğal kaynaklar konusunda duvara toslamaktayız” kelamlarıyla de bu değerlendirmesini tamamladı.

Reuters, dpa/ DA, HS