Ahşabı yakarak ruh veriyorlar

DeSouza

New member
Habil TANGÖREN – Ahşap yakma sanatı (Pyrography), bir fotoğrafın ahşap üzerine transfer edilerek, özel bir havya ile ve gölgelendirme tekniğiyle yakılmasıdır. Geçmişte demirin ateşte kızdırılarak, deri ve ahşap üzerine uygulandığı yakma sanatı, artık çağdaş tekniklerle yaşatılıyor.

Ahşap yakma tekniği, dekoratif gayeli olarak antik çağlardan beri ahşap ve deri eşyaların bezeme süreçlerinde kullanılmaktadır. Son devirlerde bir daha tanınan olan ahşap yakma sanatı, süratle gelişen teknolojinin de kullanılmasıyla en görkemli günlerini yaşıyor.

Düzeltme talihi yok

Bu sanatta, karakalem yahut yağlı boyadaki üzere düzeltme imkanınız yok. Bir sefer yakılan ahşabı düzeltmek mümkün değil. Ahşap yakma sanatı, şimdilerde eski ustalar ve belediyelerin açtığı kurslarda bir daha canlandırılıyor. Çeşitli uçları olan özel bir havya ile ortaya çıkan eserler bakılırsanleri kendine hayran bırakıyor. Ahşap yakma, kahve tonlarına hakim bir sanat. Ahşap yakılarak yapıldığından renkler kahverengi ve tonlarında ortaya çıkıyor. Havya ucu epeyce bastırıldığında daha koyu renkler elde edilirken, yavaşça dokunuşlarda daha açık tonlar elde ediliyor.


Ülkemizde bu sanatı yaşatan epey sayıda sanatçı bulunuyor. Bunlardan kimileri çeşitli kurslarda dersler vererek yeni sanatkarlar yetiştiriyor ve bu sanatın gelecek nesillere aktarılmasına yardımcı oluyor.


Bu sanatkarlardan biri de Adana’da yaşayan Yusuf Ziya Güreken. 1955 doğumlu Güreken, Adana Erkek Lisesi’ni 1974 yılında bitirdikten daha sonra İstanbul’da Tatbiki Hoş Sanatlar Yüksekokulu’nda okudu. Buradan mezun olduktan daha sonra çeşitli reklam şirketlerinde çalışan Güreken, çabucak sonrasında kendi reklam şirketini kurdu. senelerca reklam bölümüne emek veren Yusuf Ziya Güreken, 2005 yılında kendisini emekliye ayırdı ve bu süreçte ahşap yakma sanatıyla tanıştı. Bu büyüleyici sanat kolunda ortaya çıkardığı eserler gorenlerin büyük hayranlığını kazandı. Güreken, bir süre daha sonra Tuzla Halk Eğitim Merkezi’nde eğitmenlik yapmaya başladı ve orada yeni sanatkarlar yetiştirdi. Hala özel dersler veren sanatçı, bugüne kadar 4 şahsi stant açtı, karma stantlarda yapıtlarını sanatseverlerin beğenisine sundu.

Güreken, sanatıyla ilgili şu ayrıntıları verdi: “Proje için kullanılacak fotoğraf karbon kağıdı ile ahşap üzerine transfer edilir. Koyu gölgeli yerler el ile tespit edilir. Yakma el makinesi ile yakma uygulamasına başlanır ve birinci vakit içinderda kalemin yan kenarı kullanılır. Keskin kenarlı uç ile sonlar yakılması tekniği uygulanır.”

‘Kolay üzeredir lakin…’

“Havya uçları gölgelendirme, çizim yapma ve hal verme vazifelerini üstlenir. Kaliteli bir eser elde etmek için evvela tecrübe ve kaliteli gereç gerekir. Her ne kadar dışarıdan bakıldığında kolay görünen bir sanat üzere dursa da teknik yüklü süreçlerin gerektiği noktalar olmaktadır.

Portre ya da görüntü çizimleri yapılacaksa kontraplak tercih edilmeli. Kontraplak açık renkte ve düz olmalıdır. Bu materyalin yavaşça bir dokusu olduğu için ortaya çıkan eserler de daha beğenilen olacaktır.”

Stant hazırlığı

Yusuf Ziya Güreken, şu sıralarda küratörlüğünü yaptığı 3. yakma fotoğraf sanatı standına hazırlanıyor. İstanbul Sultanahmet’teki Basın Müzesi’nde 11 Nisan’da açılacak olan stant, 29 Nisan’a kadar gezilebilecek.


‘Ahşap yakma sabır ve titizlik isteyen bir sanat’

Adana’da 1953 yılında doğan Mehmet Pınarbaşı, çalışma hayatına Adana ‘da bankacılıkla başladı. Bu kentte uzun mühlet misyon yaptıktan daha sonra 1999’da Antalya’ya tayini çıktı. Çalıştığı kamu bankasından 2003 yılında emekli olan Pınarbaşı, bundan daha sonraki süreci şu sözlerle anlattı:

“Önce içimde bir ukde olan diksiyon kurslarına katıldım. daha sonrasında birinci, orta ve lise senelerında başarılı olduğum fotoğraf yapmaya karar verdim. Özel dersler aldığım fotoğraf çalışmalarımı daha ileri safhaya taşıdım. sonrasındasında çeşitli atölyelerde fotoğraf, seramik, rölyef kurslarına katıldım. Çeşitli eserler ortaya çıkardım. Bunların yanında tezhip ve sınır çalışmaları da yaptım.

Rölyef atölyesinde deri çalışmalarım da oldu. Çanta ve cüzdan üzerini yakma ile değişik modeller uyguladım. bir daha bu atölyede ahşap yakma çalışmalarına başladım. Ahşap yakma sanatının hayli farklı, bir o kadar da titiz ve sabırla yapılan bir iş olduğunu anladım ve fazlaca sevdim. Ahşap yakma çalışmaları, modeline ve ebadına nazaran uzun sürebiliyor. Gölge ve karanlık alanları fazlaca olan modellerin çalışmaları daha da uzun sürebiliyor. Lakin fazlaca keyifli bir sanat kısmı.”


‘Pandemiyle bu sanata başladım’

Rize’de yaşayan Nedim Çelik, pandemidilk evvel vakit geçirmek, el maharetini geliştirmek gayesiyle ahşap yakma sanatına başladı. Fakat Çelik, vakit ortasında ortaya koyduğu yapıtlarla etrafının beğenisini ve takdirini kazandı. Pandemi periyodunda meskene kapanmak zorunda kalan ve bu müddette giderek daha hoş eserler ortaya çıkaran Çelik, “Çevremden aldığım olumlu yansılar ve uzun yıllardır bu sanatla uğraşan ustaların takdiri, beni de bu sanatı yaptığıma inandırdı. Facebook’ta açtığım sayfada bu sanatı öğrenmek isteyenlere hem teknik bilgi hem şablon takviyesinde bulunuyorum” dedi.